Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti maktabgacha ta

Qilur bizlardan, ey ahli Vatan, faryod Turkiston,

Hamma obod bo`ldi, bo`lmadi obod Turkiston.

O`z manfaatlarini ko`zlamasdan vatanini dunyoning eng taraqqiy etgan davlatlar qatorida ko`rish orzusi bilan yashagan shoir madaniyat va san’at orqali har bir odamning yuragiga yo`l topa olish zarurligini tushungan va targ`ib etgan. Avloniy «Madaniyat to`lqinlari» maqolasida shunday yozadi: «Hozir yarim asrdurki madaniyat bizni orqamizdan quviyur. Biz qirdan-qirga qochurmiz, qarshimizda maishat mashaqqatlari chiqub hujum qilur, o`ngimizdan bilimsizlik va jaholat kelub jonlarimizni siqur, so`ngimizdan musriflik, faqirlik, bid’atlar chiqub yo`limizni to`sur». Bu holdan qutilish yo`lida «faqat birgina chorasi bordurki madaniyatni qabul qilmak va haqiqiy madaniyatga kirishmak lozim». Binobarin shoir ana shu madaniyatni barpo qilishda teatr va musiqaning o`rni va roli katta ekanini chuqur anglagan va uni xalq ongiga etkazishga intilgan. Uning san’at, xususan musiqa san’ati xaqidagi fikrlari, qarashlari ana shundan dalolatdir.

Avloniy badiiy-estetik qarashlarini, musiqaga munosabatini bir maqola hajmida qamrab olish nihoyatda qiyin. Ammo ushbu muxtasar yondashuvning o`ziyoq adibning milliy ananaviy musiqa bilimdonlaridan hamda xazinabonlaridan biri bo`lgan deyishimizga to`liq asos beradi.⁴

Xulosa: Xulosa oʻrnida shuni aytish mumkinki , Vatanimiz ozodligi va xalqimiz baxt-saodati yoʼlida jonini fido qilgan jadidlarning ilmiy-maʼrifiy, adabiy-badiiy merosi biz uchun bugun ham beqiyos ahamiyatga ega. Darhaqiqat, millionlab farzandlarimiz qalbiga ilm-fan ziyosini singdirib, ularni el-yurtga munosib insonlar etib tarbiyalayotgan zahmatkash va oliyjanob ustozlarimizga har qancha tahsinlar aytsak, arziydi. Yoshlarimizni maorif saodatiga chaqiradi, ularni g‘aflat uyqusidan uyg‘otib, ko‘zlarini ochishlarini qayta-qayta ta’kidlaydi. U «Jaxolat zulmatida» qolishni, saodatdan maxrum bo‘lishni xavfli deb xisoblaydi. Hozirgi davrda fan va madaniyatning eng so‘nggi yutuqlari asosida kelajagimiz bo‘lgan yosh avlodni hayotga tayyorlashning samarali shakl va uslublarini izlash nihoyatda zarurdir.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Ma’naviyat va ma’rifat» jamoatchilik markazi faoliyatini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshirish to‘g‘risida»gi farmonda ko‘rsatilgandek, jamiyatda yuksak ma’naviy fazilatlarni kamol toptirish, milliy mafkurani shakllantirish, kishilarni boy madaniy merosimiz, tarixiy an’analarimizga umuminsoniy qadriyatlarga, vatanga muhabbat, istiqlol g‘oyalariga sadoqat ruhida tarbiyalash, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan barcha islohatlarning hal qiluvchi omilidir. Istiqlol sharofati bilan O‘zbekiston respublikasida keyingi yillarda muhim ijtimoiy siyosiy o‘zgarishlar ruy berdi. Xususan ta’lim to‘g‘risida qonun qabul qilinib, to‘qqiz yillik umumiy o‘rta ta’lim tizimi joriy etildi.Ta’limni demokratlashtirish, individuallashtirish, mintaqaviy

xususiyatlarni hisobga olish tamoyillari asosida barcha o‘quv fanlari, shu jumladan musiqa darslari boyicha ham yangi o‘qitish kontseptsiyasi ishlab chiqildi.

Bu holatlar milliy musiqa ustuvorligi nuqtai nazaridan qayta ishlab chiqilgan dasturlarda ham o‘z aksini topdi.

Yillar davomida va turli bosqichlarda olib boriladigan o‘quvchilarning estetik tarbiyasi turlicha tuzilishi zarur. Mashg‘ulot shakli, maqsadi, mazmuni, pedagogik jihatdan o‘ziga xosligi, shuningdek ish rejalari fan mantiqni hisobga olgan holda, bolalar yoshi va imkoniyatiga ko‘ra farqlanishi lozim. Musiqa darslarini takomillashtirish dunyo musiqachilari, pedagog–kompozitorlarini hozirda ham oylantirib kelayotganligi va bu masalaning yetarlicha o‘rganilmaganligi va dolzarbligi yana bir qancha ilmiy izlanishlar uchun manba bo‘lib xizmat qilishi mumkin.