Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

Download 4,66 Mb.

bet	214/404
Sana	31.01.2022
Hajmi	4,66 Mb.
	#420371

1 ... 210 211 212 213 214 215 216 217 ... 404

Bog'liq
1-Kurs Abilqosimov Samandar

Bunaqangi mashqlar bajarilishi mumkin qadar katta tezlik bilan. 8 – 10 yoshli bolalar og‘irliklarni ko‘tarib uncha uzoq bo‘lmagan masofalarga o‘zini tosh og‘irligi 3 qism tashib olib boradilar.

2-4	4-5 4-5 2-3 4-5 3-4 2-3
4-5 3-4 2-3 20-25 20-25 10-15

Agarda dastlabki tayyorlov davrida yuqoridagi qayd etilgan vosita va uslublardan unumli foydalanilmasa tezlik – kuchi sifatlari bolalalarda qoniqarsiz rivojlanadi. Tezlik – kuchi sifatini to‘g‘ri va samarali rivojlanishi mashqlar majmualarini belgilangan xajmda ta’minlansa o‘sish bo‘ladi.
Dastlabki tayyorlov davrida tezlik va tezlik – quchi sifatini rivojlantirish binobarinda, yana bir narsaga e’tibor berishni unitmaslik kerak, u ham bo‘lsa muskul kuchini rivojlantirish, bolalarni mushak harakat apparati mustahkamlash. Shu maqsadda mashg‘ulotlar dasturiga akrobatik unsurlarini – elementlarini (umbaloq oshish, tik turishlar, yon tomonga ag‘darishlar va x.k. Gimnastik snaryadlarda mashqlar, tortilishlar, siltovlar, osilish, uchishlar) turlicha sakrashlar, tortilish va uloqtirishlar, joylarda harakatli o‘yinlar va mashqlar.
Kuchni o‘stiruvchi mashqlar minimal kuchlanish me’yorida o‘tkazilib, ortiqcha zo‘riqishdan saqlash lozim, shuningdek juda ko‘p va davomli zuriqishdan chegaralash tavsiya qilinadi. Oddiy qaraganda bolalarda qorin muskullari bo‘sh rivojlangan, tos suyaklarini osti, gavdani qiyshiq muskullari ham sonni orqa mushaklari va oyoqlarni tortuvchi mushaklar ham. ²⁹
Qizlar bilan shug‘ullanishda eng muhimi yelka kamari muskullarini mustaxkamlash zarur. Bolalar bilan shug‘ullanishda eng muhimi cho‘ziluvchi – tortiluvchi mashqlar bilan shug‘ullanish lozim, nisbatan og‘ir bo‘lmagan og‘irliklar bilan.
Bunaqangi mashqlar bajarilishi mumkin qadar katta tezlik bilan. 8 – 10 yoshli bolalar og‘irliklarni ko‘tarib uncha uzoq bo‘lmagan masofalarga o‘zini tosh og‘irligi 3 qism tashib olib boradilar.
12 -13 yoshda esa o‘zining yarim vazni keladigan og‘irlikni. Qizlar bilan bajariladigan mashklar bilan maqsadga muvofiq uncha katta bo‘lmagan og‘irliklar bilan shug‘ullanish mumkin: to‘ldirma to‘plar, toshlar, 1kg gantellar, shtanga mashqlari, gimnastik devorchasida, o‘rindiq bilan turli sakrovchan mashqlar, to‘pli o‘yinlar, oddiy akrobatik mashqlar sherigi bilan.
Dastlabki tayyorlov davrida muhim ahamiyatlisi chaqqonli sifatini rivojlantirish, qaysiki murakkab koordinasion harakatlarni o‘zlashtirishda asos bo‘lib xisoblanadi. Keyinchalik ko‘p yillik sport tayyorlov davrlarida poydevor hosil qilishi aniq. Shu maqsadda harakatli va sport o‘yinlardan, estafetalar, to‘pli o‘yinlardan, muvozanat saqlaydigan mashklar, sakragichlar, to‘siqlardan o‘tish mashqlari, gimnastik va akrobatik mashqlar foydali.
Chaqqonlikni rivojlantiruvchi yuklamani o‘zgartirish uchun shunday yo‘llanma topish lozimki, u faqat asta – asta koordinasion harakat qiyinchilikni yengib chiqishi kerak. Shunda ham bari bir metodik uslubiyatni qo‘llash murakkab koordinasion harakatlarni samaradorligini oshirish mashqlarini qo‘llash kerak: ayrim xalqlarni o‘zgartirish, usul va uslublarni almashtirish maqsadga muvofiqdir.
Egiluvchanlikni rivojlantirish eng qulay vaqti – bu kichik maktab yoshi, chunki bolalar organizmi anchagina plastik xolatiga mansub, boshka keyingi rivojlanish davrilariga nisbatan. Egiluvchanlikni rivojlantirish uchun ayni kerakli bo‘lgan maxsus amalda qo‘llangan tortuvchi – cho‘zilish mashqlari, qaysilarki asta – sekinlik bilan harakat amplitudasini belgilangan me’yorgacha oshirgan.
Tortiluvchan mashqlar o‘ziga xos, qoidaga ko‘ra harakatlar unsurlaridan iborat asosiy va davolovchi gimnastikadan turadi va saralanib mushak guruxlari, paylarga ta’sir qiladi: (oyoqlar, ko‘llar, gavda, bo‘yunlarga) egiluvchanlikni rivojlantirish metodi – mashqlarni takrorlashdan iborat.

Download 4,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: