Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti fizika-matematika

Rasm 1. Kondensatorlar
Silindrik kondensatorning ekektr sig’imi:

Qoplamlarni har xil radiusli ikkita sferik sirtdan iborat bo’lgan kondensator sferik kondensator deyiladi. Sferalar orasidagi elektr maydonini radiusli sferaning zaryadi hosil bo’ladi:

Yassi kondensator qoplqmlari orasidagi potensialar farqi, yoki kuchlanishi:

Yassi kondensator qoplamalari orasidagi elektr maydon kuchlanganligi :

Yassi kondensator zaryadi:
;

Kondensatorlar parallel va ketma-ket ulash
Kondensatorlar parallel va ketma-ket ulanganda ularning umumiy sig’imi o’zgaradi.
Kondensatorlarlarni parallel ulash.

bo’lsa C= bo’ladi.


Rasm 2. Kondensatorlarni parallel (a) va ketma-ket ulash (b)

Parallel ulangan kondensatorlar batareasini umumiy sig’imi, kondensator sig’imlarini algebraik yig’indisiga teng. Kondensatorlar parallel ulanganda umumiy sig’imi oshadi.

Kondensatorlarni ketma-ket ulash

Ketma-ket ulangan ikkita kondensator uchun kuchlanishni taqsimlanishi.

Ketma- ket ulangan kondensatorlar batareyasi umumiy sig’imining teskari qiymati, ulangan kondensatorlar sig’imlari teskari qiymatlarining yig’indisiga teng. Kondensatorlar ketma-ket ulangan kondensatorlar batareyasining umumiy sig’imi kamayadi.
Kondensatorlar bayaryasining umumiy sig’imi, batareya tizimiga kiruvchi sig’imi eng kichik bo’lgan kondensator sig’imidan ham kichik bo’ladi.
Kondensator zaryadlari nisbati:
kuchlanishgacha zaryadlangan sig’imli kondensatorlar, kuchlanishgacha zaryadlangan sig’imli kondensator bilan tutashtirilganda kondensatorda hosil bo’luvchi umumiy kuchlanish :
Zaryadi sig’imi bo’lganda kondensator , zaryadi sig’imi bo’lganda kondensator bilan tushuntirilgandan keyin kondensatorlarda zaryadning qayta taqsimlanishi :