Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ УЧУН НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛ 
Умумий ўрта таълим мактаблари раҳбар ходимларининг малакасини 
ошириш орқали бошқарув жараѐни самарадорлигини таъминлаш 
Кузатишлар ҳамда Давлат тест маркази ва Халқ таълими вазирлиги 
томонидан ўтказилган аттестация натижалари шуни кўрсатмоқдаки, кейинги 
йилларда метод кунларида ўқитувчиларнинг ўз устларида мустақил 
ишлашлари, яъни методик қўлланма ва тавсиялар, ахборот оқимлари, 
педагогик ҳамда хусусий методик адабиѐтлар, газета ва журналларни ўқиб, 
улардан дарс жараѐнларида фойдаланиш самарадорлиги ўртача 10–15 -фоизга 
пасайган. Бунинг натижасида, ДТС асосида ўқувчиларнинг билим, кўникма ва 
малакаларининг самарадорлиги етарли даражада таъминланмаяпти. 
Ҳозирги кунда мактаб раҳбарлари ва ўқитувчиларнинг ўз устида 
ишлашлари, мустақил малакаларини оширишлари учун талаб кучаймоқда. Ўз 
устларида изчил ишлашлари натижасида уларнинг фикрлаш доираси 
кенгаяди, вақти тежалади, ижодий қобилияти ривожланади. 
Ўз устида ишлашнинг фаол йўли педагог ва раҳбар ходимларнинг 
мустақил билим олиши ва малака оширишидан иборатдир. Бугунги кунда 
аксарият ҳолларда малака ошириш маъруза матнлари асосида амалга 
оширилмоқда. Курс режасидаги ўқув юкламалари кўплигидан тингловчилар 
маъруза ва амалий машғулотларга тўлиқ қатнашиб тегишли билим, маълумот 
ва ахборотларни ололмаяптилар. 
Бунинг учун ихтисослашган мактабларда чуқурлаштирилган ўқув 
фанларидан дарс берувчи малакали педагоглар, ривожланган хорижий 
давлатлар тажрибасидан келиб чиққан ҳолда, илғор педагогик ва ахборот 
технологиялар тушунадиган мутахассис тренерларни каскад усулида 
тайѐрлашни такомиллаштириш ҳамда бу тренерлардан фойдаланган ҳолда 
мактаб раҳбарлари ва ўқитувчилар билан махсус жадвал асосида тренинг 
машғулотларини ташкил этиш лозим. Ўқувчиларнинг ѐши, психологик 
ҳолатларини ҳисобга олган ҳолда ўқув фанлари хусусиятларидан келиб чиқиб, 
ўқитувчилар учун ўқув дастуридаги мавзуларни ўқитишда педагогик 
технологиялардан фойдаланиш методикалари ва уларнинг афзаллик 
томонлари бўйича тавсияномалар тайѐрлаш лозим.
Таълим тизимида таянч мактаблар аҳамиятини ошириш, уларни ҳақиқий 
маънода методик хизмат кўрсатувчи таянч марказга айлантириш керак. Барча 
фанлар бўйича шундай марказлар ташкил этилиб, ўқитувчилар методик 
кунларида 
ушбу 
марказлардаги 
илмий-методик 
мажмуалардан 
фойдаланишлари, илмий-амалий семинар машғулотларини мунтазам равишда 
ўтказиб бориш, унда тажрибали методист, илғор ўқитувчи, олим ва бошқа 
мутахассисларнинг бевосита иштирок этишини таъминлаш лозим.
Ўқув муассасаларида ижодкор, изланувчан ўқитувчи кадрларни танлаш, 
улар билан мунтазам шуғулланиш, уларнинг фаолиятларини ўз вақтида 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5-сентябрдаги «Халқ 
таълими бошқарув тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-

---

213 
тадбирлар тўғрисида»ги ПҚ-3931-сонли қарори асосида моддий ва маънавий 
жиҳатдан рағбатлантириш, жамоада ижодий ўсиш учун ишчан, соғлом муҳит 
яратишни таъминловчи ―Мактабда ижодкор ўқитувчини излаш, танлаш ва 
истеъдодини такомиллаштиришнинг ташхис дастури‖ни ишлаб чиқиш ва унга 
амал қилишни ташкил этиш зарур.
Ҳудудлар ва ўқув фанлари бўйича ―Ёш мутахассислар мактаби‖ ишини 
такомиллаштириш, унинг мазмун-моҳиятини кенгайтириш, улар учун 
мунтазам равишда мавзули, муаммоли ва мақсадли ўқув-семинарларини 
ташкил этиб бориш лозим.
Мактабда ҳар бир туман ХТБ қошидаги методика кабинети ходимлари ва 
таълим муассасаларининг малакали, тажрибали раҳбарлари, бундан ташқари 
иш тажрибалари туман, шаҳар, республикада оммалаштирилган, кўрик-
танловларда муваффақиятли иштирок этган фан ўқитувчиларидан тренерлар 
тайѐрланади ҳамда улардан фойдаланган ҳолда илмий-методик семинар, 
тренинг машғулотларини ташкил этиш, тажриба алмашиш кенг йўлга 
қўйилиши мақсадга мувофиқдир.