|
Назорат учун саволлар:
1.
Умумий ўрта таълим мактабларида назоратда бўлган ўқув, тарбиявий,
педагогик хужжатларни мазмуни ва уларни сақланиш тартиби нимадан
иборат?
2.
Қатьий назоратдаги хужжатларга қандай хужжатлар киради?
3.
Мактаб педагогик кенгаши баѐнномалари дафтари қандай тартибда
юритилади?
4.
Мактаб буйруқлар дафтари қандай тартибда юритилади?
5.
Ўқувчиларнинг ҳаракат дафтари қайси тартибда юритилади ва унга
жавобгар қайси раҳбар?
6.
Турли сабабларга кўра йўқотилган, ўзгартириш киритилган, бузилган
шаҳодатномалар ўрнига тоза шаҳодатнома (дубликат) бланкаларни қайси
тартибда берилади?
9-мавзу: Таълим-тарбия сифати мониторингини ташкил этиш ва уни
баҳолашнинг самарали усуллари ( 2 соат амалий машғулот)
Амалий машғулотдан мақсад: тингловчиларда ўқув-тарбия жараѐнини
баҳолашнинг турли стратегияларидан, яъни расмий ва норасмий, диагностик
ва умумий ѐндашувга асосланган баҳолаш усулларидан фойдаланишга оид
билимларни ривожлантириш
Амалий машғулот кичик гуруҳларда турли интерфаол методлардан
фойдаланилади.
1-гуруҳ учун топшириқ – таълим-тарбия сифати мониторингини ташкил
этиш
2-гуруҳ учун топшириқ - таълим муассасаларида мониторинг тизими
3-гуруҳ учун топшириқ - таълим сифатига бевосита таъсир кўрсатиш
омиллари
АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ УЧУН НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛ
Таълим-тарбия сифати мониторингини ташкил этиш
Тарихий нуқтаи назардан оладиган бўлсак, ХХ асрдан бошлаб фанда
мониторинг тушунчаси қўлланила бошланди. Мониторинг бошқарув тизимида
сифатли ахборот тўплаш, илмий асосланган ахборотни қайта ишлаш, сақлаш,
тарқатишни ўз ичига олади. У илмий изланиш орқали тўпланганлиги учун у
ѐки бу соҳани таҳлилий хулосалар асосида келгусидаги истиқболи ва
ривожланишини таъминлайди. Аниқ бир соҳанинг ҳозирги кундаги аҳволига
баҳо беради, унинг истиқболини башорат этиш асосида тараққиѐтини
белгилайди.
Педагогикага мониторинг тушунчаси экология ва социологиядан
инновация (янгиланиш) шаклида кириб келган.
Мониторингнинг экология, социология, тиббиѐт ва психологияда
қўлланилиши ҳамда фойдаланилиши бир қатор илмий адабиѐтларда таҳлил
этилиб, тавсиялар берилган. Аммо унинг таълим жараѐнидаги ўрни, роли,
йўналиши, стратегияси, методологияси ва тактикаси яхши ўрганилмаган.
178
Бошқарилаѐтган объектларнинг ахборот моделларини бошқаришнинг
зарурий шарти таълим тизими фаолияти маромига мос келадиган тартибда
уларни доимий янгилаб боришдан иборат. Бунинг учун объектнинг исталган
натижага мослигини аниқлаш мақсадида унинг ҳолатини доимий назорат
қилиш, бошқарилаѐтган объект ҳолатининг мониторинги зарур. Кузатув
киритилган кўрсаткичлар тизими бўйича объектнинг ҳолатини яққол кўрсатиб
берувчи маълумотларни тўплаш орқали амалга оширилади.
Кўп даражали иерархик бошқарув тизимига эга бўлган таълимнинг ҳудудий
тақсимланган тизими сифатида бундай мураккаб ижтимоий-иқтисодий тизим
ҳолати мониторингини ўтказиш қуйидаги шартларга амал қилишни тақозо
этади:
мониторинг
жараѐнини таъминловчи ташкилий механизмларнинг
маҳаллий таълим тизимида фаолият кўрсатаѐтган ташкилий механизмларга
қатъий мослиги;
маҳаллий ахборот манбаларининг ишлаб чиқариш билан боғлиқ
фаолиятлари учун ҳуқуқий замин яратувчи ҳуқуқий-меъѐрий база;
ҳал қилинадиган масалалар даражасига мос келувчи компьютер базаси;
ахборотларни сақлаш, уларга ишлов бериш ва кўргазмали тақдим
этишнинг унификациялаштирилган дастурий таъминоти;
диагностикалаш мажмуаларини ташкил этувчи барча йўналишлар бўйича
ўлчовлар ўтказишда амалдаги таълим, методик ѐрдам ва метрологик назорат
тизими;
олиб борилаѐтган ишларни техник кўмак ва дастурий ѐрдам билан
таъминлайдиган махсус мониторинг хизмати, олинган ахборот таҳлили ва
унинг асосида бошқарув қарорларини ишлаб чиқаришга фойдаланувчиларни
ўқитиш ҳамда уларга консультатив ѐрдамнинг мавжудлиги.
Таълимда мониторинг педагогик фаолиятни доимий кузатиш орқали ва у
ҳақда ахборот тўплаш, сақлаш, қайта ишлаш ва тарқатиш орқали унинг
аҳволи, ривожланиш ва тараққиѐтига таъсир этишдан иборат. Масалан, ўқув
жараѐнининг ўқувчи шахсига таъсирини ўрганиш бўйича доимий кузатувлар
орқали ахборот тўплаш, сақлаш ва қайта ишлаш асосида унинг аҳволи ҳамда
келгуси истиқболи белгиланади.
Умуман, таълимдаги мониторинг педагогик категория бўлиб, бир вақтда
бошқарувни тартибга солиб боришга ѐрдам беради.
Ахборотлар таҳлили асосида педагогик тизим жараѐнида, соғлом руҳий
мувозанатни сақлаш, бошқарувни самарали йўлга солишга ўз таъсирини
ўтказади.
Мониторинг учун ахборотларни тўплашни ўз йўналишига қараб қуйидаги
гуруҳларга ажратиш мумкин:
таълим жараѐнини ҳеч қандай ўлчов, қиѐсий бирликларсиз таҳлилий-
баѐний кўринишда (таҳлил, танқид, таклиф, татбиқ);
таълим жараѐнини бевосита параметрларнинг физик (структуравий)
ўлчовлари орқали таҳлил қилиш;
таълим жараѐнини аввалдан ишлаб чиқилган тизим ѐки мезон
индикаторлар ѐрдамида таҳлил қилиш;
179
таълим
жараѐнини маълум қабул қилинган илмий асосланган
технологиялар ѐки аввалдан илмий изланишлар асосидаги кузатувчилар
таҳлиллари.
Таълим жараѐнидаги мониторингни бир неча йўналишга бўлиш мумкин.
Do'stlaringiz bilan baham: |
