Nigora Erkaboyeva

IV.  Optimistik  kayfiyat  va  uning  o‘qituvchi  faoliyatida  ahamiyati. 
O‘qituvchi  faoliyati  uning  optimistik  ruhga  ega  bo‘lishi  va  o‘quvchilarni  ham 
ruhlantira  olishi  muhim  ahamiyatga  ega.  Lug‘aviy  jihatdan  “o
ptimizm” 
(“optimus”)  lotin tilidan tarjima qilinganda  “juda yaxshi”, “a’lo” degan ma’nolarni 
anglatadi. 
O‘qituvchining  optimistik  kayfiyati  kasbiy  faoliyatni  ko‘tarinki  ruhda  tashkil 
etishda,  o‘quvchilar  bilan  munosabatda  samimiy  va  do‘stona  bo‘lishda,  ularning 
kamchiliklari  va  xatolarini  emas,  balki  ko‘proq  yutuqlari,  muvaffaqiyatlarini  ko‘ra 
olishda,  turli  pedagogik  vaziyatlarni  tahlil  qilish  va  baholashda  ularning  ijobiy 
tomonini  ko‘rish,  ta’lim,  ma’naviy-ma’rifiy  ishlar  jarayonini  tashkil  etishda 
o‘quvchilarga  ishonch  bildirish,  ularning  yutuq  va  muvaffaqiyatlari  uchun 
rag‘batlantirish, ota-onalar bilan muloqotda farzandlarining ijobiy sifatlariga ko‘proq 

---

urg‘u  berish,  o‘zi  faoliyati  va  o‘z  xatti-harakatlarining  to‘g‘riligiga,  ijtimoiy 
ahamiyatli  ekanligiga  ishonish  kabilarda  ko‘zga  tashlanadi.  O‘quvchilarning  bugun 
erishgan  yutuqlarini  avvalgilari  bilan  solishtirish,  noo‘rin  tanqid  qilish,  muloqotda 
o‘quvchi  shaxsining  xatti-harakatlariga  emas,  balki  uning  shaxsini  baholash 
pedagogik muloqotning salbiylik kasb etishiga olib keladi.     
Ta’lim  va  tarbiyaviy  ishlar  jarayonida  ham  o‘quvchilardagi  doimiy  qo‘rquv, 
xavotir,  tushkunlik  ham  ular  tomonidan  o‘quv  materiallarining  puxta 
o‘zlashtirilmasligi, aksincha, qoloqlik, ijtimoiy foydali mehnat va jamoaviy ishlardan 
o‘zini chetga olishga olib keladi. Bu esa pedagogik jarayon uchun salbiy holat bo‘lib, 
shaxsni  tarbiyalash,  unga  bilim  berishda  bir  qator  muammolarni  keltirib  chiqaradi. 
Shu  sababli  o‘qituvchi  mahoratida  uning  optimistik  kayfiyatga  ega  bo‘lishi,  bunda 
barqarorlikka erishish muhim ahamiyatga ega.       
Shunday  qilib, 
o‘quvchilarda  o‘quv-bilish  faolligini  rivojlantirish  murakkab 
psixologik  hodisa  bo‘lib,  u  o‘ziga  xos  jihatlarni  namoyon  etadi.  O‘quvchilarning 
ta’lim jarayoniga xos fiziologik, ijtimoiy va psixologik jihatdan tayyor bo‘lishlari ular 
tomonidan  samarali  ravishda  o‘quv-bilish  faolligiga  erishish  uchun  keng 
imkoniyatlarni  yaratadi.  Shu  bois  ta’lim  jarayonini  tashkil  etishda  masalaning  bu 
jihatiga  e’tibor  qaratish  lozim.  Ta’lim  jarayonida  o‘quvchilarning  o‘quv-bilish 
faoliyatini rivojlantirish o‘z-o‘zidan ro‘y bermaydi. Bunga bir qator omillar ta’sirida 
erishiladi.  O‘qituvchilar  esa  o‘quvchilarning  o‘quv-bilish  faoliyatini  rivojlantirishda 
ijobiy  ta’sir  kuchiga  ega  bo‘lgan  omillar  mavjudligini  ta’minlashga  e’tibor 
qaratishlari  zarur.    Bunda,  eng  avvalo,  o‘qituvchining  sub’ektiv  ta’sirini  inobatga 
olish  zarur.  Binobarin,  o‘qituvchining  ta’lim  jarayonini  tashkil  etishda  optimistik 
kayfiyatga  ega  bo‘lishi  o‘quvchilarda  o‘quv  fanlarini  o‘zlashtirishga,  bilim  olishga 
bo‘lgan rag‘batini oshirishga xizmat qiladi.