Ngt kurs 4 Guruh Fanning nomi “Нефт ва газокондесатни қайта ишлаш технологияси”

Xorijiy adabiyotlarga havolalar.

1. 
   Håvard Devold. Oil and gas production handbook. An introduction to oil and gas production, transport, refining and petrochemical industry Edition 3.0 Oslo, August 2013. Р.154.
   
2. 
   Капустин В.М., Рудин М.Г. Химия и технология переработки нефти. – М.: Химия, 2013. –495 с.
   

23 – Mavzu. Kreking vaqtida uglevodorodlarni o`zgarishi

Reja:

1. Jarayonning termodinamikasi va mexanizmi.

2. Katalitik jarayonni boshqarish asoslari va unda ishlatiladigan katalizator.
Tayanch so`z va iboralar

Neft, gazkondensati, neftni qayta ishlash jarayoni, neft kimyosi, standart, kondensat, yillik quvvat, mazut, benzin, aviakerosin, dizel yoqilg`isi.

Jarayonning termodinamikasi va mexanizmi

Neftni qayta ishlash sanoatida polimerlash jarayoni asosan oktan soni ≈80 teng bo‘lgan di-, tri – va tetrapropenlarni qayta ishlab polimer benzin olish uchun qo‘llaniladi. Undan tashqari propen va buten saqlagan aralash xom ashyodan di-, tributenlar va polimer benzin olish mumkin. Jarayondagi katalizatorlar ortofosfat kislotasi asosida tayyorlanadi.

Jarayonning termodinamikasi va borish mexanizmi hamda polimerlanish reaktsiyasidagi propen va butenlarning ayrim tasniflari quyidagi 15.1- jadvalda keltirilgan.

15.1-jadval.

Reaktsiya	Polimerning issiqlik effekti. kam.mol-^1		Gibss standart energiyasining o‘zgarishi. kam.mol-^1
	300 K	600 K	300 K	600 K
	+82	+80	-38	+7
	+165	+160	-75	+15
	+251	+240	-112	+24
	+82	+80	-39	+5
	+164	+160	-76	+11
	+69	+63	-27	+12
	+143	+134	-58	+22

Polimerlangan alkenning polimerlash issiqlik effekti ni tashkil etadi. Standart sharoitda 500-550K haroratda polimerlanish erkin gibss energiyasining kamayishi bilan boradi. Normal tuzilishga ega bo‘lgan 1-alkenlarnikiga nisbatan, kerakli izoalkenlarning hosil bo‘lishida Gibss energiyasi dan past va tarmoqlangan alkenlar hosil bo‘lishi bilan boradigan polimerlanishda standart Gibss energiyasining pasayishi ko‘proq bo‘ladi. Bosimning ortishi bilan polimerlanish tengligi darajasi ortadi.

reaktsiyasi bo‘yicha propenning o‘zgarish darajasini bosimga bog‘liqligi 15.2 jadvalda keltirilgan.