Ngt kurs 4 Guruh Fanning nomi “Нефт ва газокондесатни қайта ишлаш технологияси”

Fenolning fiz-kimyoviy xossalari

1	Issiqlik sig’imi, 45^0Sda, kJ/(kg∙grad)	2,11
2	Qovushqoqlik, 45^0Sda
3	Kinematik, mm^2/s	3,8
4	Dinamik, Pa∙s	4,0
5	Harorat, ^0S
6	Chaqnashi	79
7	Bug’larining havoda alangalanishi	430
8	Atmosfera bosimida qaynashi	181
9	Erishi	41
10	Suvda eruvchanlik harorati 20^0S/40^0S	8,2/3,6
11	Suvning fenolda eruvchanligi %, 40^0S	33,2
12	Bug’lanish entalriyasi, kJ/mol	45
13	Suv bilan aznotrop aralashmani qaynash harorati atmosfera bosimida, ^0S	99,6
14	Suv bilan azeotorp aralashmadagi fenolning tarkibi %	9,2
15	Dipol moment	1,7

Fenol bilan tozalanganda uning xossasini ko’tarish uchun qo’shimcha ravishda etil yoki metil spirtini ikkinchi erituvchi sifatida qo’shish mumkin. Fenol-etanol erituvchisi bilan ekstrakstiyalanganda rafinat chiqishi 4-5% quruq fenol bilan tozalanganda nisbatan ortadi.

Fenolning ajratish xossasini ko’tarish uchun unga qo’shimcha engil benzin frakstiyasi, spirtlar, sirt faol moddalar fenolning tanlash xossasini ko’taradi.

Furfurol erituvchisi. Furfurol bilan tozalashning afzalligi: rafinat distillyatlarining ko’p chiqishi bilan va xom-ashyoning diaromatizastiyalash bilan baholanadi. Furfurol yoqimli non hidini eslatadigan rangsiz suyuqlikdir. U tarkibida pentazon saqlagan chiqindilarni gidrolizlash va kislota qo’shtb qaynatish yo’li bilan olinadi. Kimyoviy tabiati bo’yicha Furfurol aromatik aldegidlarga o’xshab ketadi. Uning struktura formulasi:

Past haroratda (30-40⁰S) Furfurolda qattiq parafinlar va asfaltenlar erimaydi, oltingugurt birikmalari va smolalar sekin va parafin-naften uglevodorodlari judayam sekin eriydi.

400⁰S haroratda qaynaydigan molekulyar aromatik uglevodorodlar 60-80⁰Sda yaxshi eriydi. Eritish xossalarini yaxshilash uchun benzol, asteton, spirtlar, xloroform va boshqa molekulyar organik birikmalar qo’shiladi. Furfurol uglerodning turli guruhlarini tanlashi xom-ashyoning tarkibiga, ekstrakstiyaning harorat rejimiga, erituvchining xom-ashyo bilan nisbatiga bog’liq bo’ladi.

Tozalash sharoitiga qarab rafinat va ekstraktning uglevodorod tarkibi o’zgarib, Furfurol bilan tozalanganda taqsimlanish koeffistienti fenol bilan tozalanganga nisbatan ancha yuqoridir. Erituvchining keng qo’llanilishiga qaramay Furfurol bir qancha kamchiliklarga ham ega. U kam zaharli bo’lsada, yuqori harorat va havo kislorodi ta’sirida oksidlanib, o’zining dastlabki xossalarini yo’qotadi.