Neftgaz geologiyasi va geokimyosi

Tuzilmali tur uyumlari. Antiklinal tuzilmali uyum lar alohida antiklinalga mansub bulib, yer bagrida ular uzilma bilap uzilgan holda ham uchraydi.
Gumbazli uyum, antiklinal tuzilmaning gumbaz qismiga joylashgan bulib, uzilmasi bulishi mumkin, bazai esa uzilma utgan bulishi, qamda diapir hodisasi bulishi mumkin yoki loyli vulqon, tuz gumbaziga mansub bulishi mumkin (14-rasm).



14-rasm. Gumbazli uyumlar:
a- buzilmagan; b- buzilgan; v- murakkablatgan kriptodiaiir yeki vulkon xosnlasidagi guzilma; g- tuz gumbazli tuzilma; 1- kssma- da neft; 2- rsjada neft; 3- mahsuldor qatlam yuzasi buyicha sgratoi- zogipslar; 4- buzilshalar; 5- oxaktoshlar; 6- vulkon xosilasi; 7- tuz kubbasi; 8- kumlar; 9- gillar; 10- loyka vulqon va danpirlar; I I mergsllar.

Ochik, osilgan uyum, aksariyat tuzilmalar qanogida yeki persklinal qismida bulib, baʼzida ular ham uzilmalar bi­lan murakkablashadi. Ularning asosiy xossasi anomap-

likdir. Aksariyat hollarda ularda suv nsft chizigʻi gorizon- tal holatda boʻlmay, turlicha bulishi mumkin. Bunday uyum- lar Ozarbayjon konlarida kup uchraydi (15-rasm).

15-rasm. Osilgan uyumlar:
a - odsiy buzilmagan tuzilgai; b- murakkablashgap uzilmali buzilish; v- murakkablashgap diapirizm yoki vulqoili tuzilma;
Tektonik tusilgan uyumlar aksariyat tashlama uzilma yoki kutarma uzilma tufayli hosil buladi va tuzilmaning gumbazi qanotida yoki pereklinal kismida joylashishi mumkin (16-rasm).

16 -rayem. Tektonik ekranlashgan uyumlar.
a tashlash-uznlma (sbros) oldi; b - kutarilma uzilma vzbros) oldi; g- tuz qbbalp tuzilma; d) surilma osti( podnadvig).

Kontakt oldi uyumlari mahsuldor qatlamining tuzli |umbaz yoki loyqa vulqonga tugashgan joyida \osil buladi (17-rasm).

17-rasm. Tugash yuza uyumlari: a-tuz qubbasi bilan boglik; b-siapir uzagi yoki bapchik, vulqonining hosilalari bilan bogʻliq; v vulkanogen x,osilalari bilan bogʻliq.
Monoklinallar bogʻliq uyumlar aksariyat fleksura yoki tuzilmali burun yoki buzilma bilan bogʻliq buladi (18- rasm).

18-rasm. Monokli nal tuzilmalar uyumlari: a-monoklinaidagi uzilmali buzilishlar bilan tusilgan; b- monoklinaldagi fleksuralar bilan boglik; v-monoklinaldagi tuzil­mali burinlar bilap bogʻliq.

Sinklinal tuzilma uyumlari aksari sinklinalning qanotlarida suvsiz kollektorlarda hosil buladi. Ular ju- da kam uchraydi (AQSHning Appalachi ulkasida va Hin- distonda mavjuddir) (19-rasm).
19-rasm. Sinklinal tuzilmali uyumlar.