Нефть ва газни қайта ишлаш жараёнлари ва ускуналари Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий ўқув юртлари бакалавриатининг «Нефть ва нефть-газни қайта ишлаш технологияси»

У,У^*




11.9-расм. Ректификацион колонна иш чизиқларини у-х диаграммасида тасвирлаш.

Қабул қилинган шартга кўра у_W=x_W, шу сабабдан х_W нинг қийматига тўғри келган нуқтада диаграмма диоганали билан кесишгунча вертикал кесма ўтказилиб, с нуқтага эга бўлинади. с нуқта b нуқта билан тўғри кесма орқали бирлаштирилади. Ҳосил бўлган вс кесмаси пастки колоннанинг иш чизиғини ифодалайди. Иш чизиқлари (аb , bс) ректификация колонна юқориги ва пастки қисмларидаги иш концентрацияларининг ўзгаришини ифода қилади.

Иш чизиқлари ёрдамида концентрациялар ўзгариши поғоналарининг сони аниқланади. 11.10-расмда концентрация поғоналарининг сонини график усул билан аниқлаш йўли тасвирланган. Юқориги ва пастки колонналар иш чизиқлари К нуқтасида кесишади. Мувозанат чизиғи ва иш чизиқлари ўртасида учбурчак поғоналар ўтказиб концентрациялар ўзгариши поғоналарининг сони (ёки назарий тарелкалар сони) аниқланади. Графикдан кўриниб турибдики, бизнинг мисолимизда юқориги колоннага 3 та концентрация поғоналари, пастки колоннага эса 6 та концентрация поғоналари тўғри келади.

Х хD хF У К

11.10-расм. Концентрация поғоналари сонини график усул билан аниқлаш.

Назарий тарелкаларнинг сони n_Н га асосланиб ҳақиқий тарелкаларнинг сони п_Ҳ аниқланади:

, (11.13)
бу ерда – тарелкаларнинг фойдали иш коэффициенти.
Ушбу фойдали иш коэффициентининг қиймати тарелканинг констркциясига, тарелкалар оралиғидаги масофага, буғнинг тезлигига ва аралашманинг физик хоссаларига боғлиқ бўлиб, катта чегараларда (0,25÷0,90) ўзгаради. Ҳайдашнинг турли усуллари учун фойдали иш коэффициентининг қабул қилиб олинган ўртача қийматларидан фойдаланилади.