Нефть ва газни қайта ишлаш жараёнлари ва ускуналари Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий ўқув юртлари бакалавриатининг «Нефть ва нефть-газни қайта ишлаш технологияси»

Пневматик қуриткичлар. Донадор (лекин қовишиб қолмайдиган) ва кристалл материалларни сувсизлантириш учун пневматик қуритгичлар ишлатилади. Қуритиш жараёни узунлиги 10-20 м бўлган вериткал қувурда олиб борилади. Материалнинг заррачалари иситилган ҳаво (ёки тутунли газ) оқими билан ҳаракат қилади. Бунда ҳаво оқимининг тезлиги қаттиқ заррачанинг ҳаракат тезлигидан катта бўлади (10-40 м/с). Бундай қуритгичларда жараён жуда қисқа вақт (1-3 с) давом этади, шу сабабли материал таркибидаги эркин намликнинг бир қисмигина ажралиб чиқади.
Пневматик қуритгичда (16.12-расм) материал бункердан таъминлагич орқали вертикал қувур-қуритгичга тушади. Ҳаво оқими вентилятор ёрдамида калорифер орқали вертикал қувурга юборилади. Қувурда ҳаво оқими материал заррачаларини ўзи билан бирга олиб кетади. Ҳаво қуриган материал билан бирга йиғувчи амортизаторга киради, кейин циклонга ўтади. Циклонда қуриган материал ҳаво оқимидан ажралади, сўнгра тўкиш мосламаси ёрдамида ташқарига чиқарилади. Ишлатилган ҳаво фильтрда тозалангандан сўнг атмосферага узатилади. Шундай қилиб, куритиш жараёни пневмотранспорт режимида олиб борилади.



16.12-расм. Пневматик қуритгич:
1-таъминлагич; 2-қуритиш қувури; 3-йиғгич; 4-фильтр; 5-циклон; 6-туширгич; 7-нам материал бункери; 8-дозатор; 9-ҳаво иситгич; 10-вентилятор.
Пневматик қуритгичларда энергия сарфи анча катта, бу сарф материал заррачасининг ўлчами кичрайиши билан камаяди, бироқ заррачаларнинг ўлчами 8-10 мм дан ошмаслиги керак. Катта ўлчамли заррачалари бўлган материаллардан намликни чиқариш учун пневматик ускуналарни бошқа русумдаги қуритгичлар билан бирга ишлатиш зарур. Демак, тузилиши оддий ва ихчам бўлишидан қатьий назар пневматик қуригичларни ишлатиш чегараланган.
Қуритиш қувурининг намлик бўйича иш унумдорлиги 400 кг/м³соат атрофида бўлади, иссиқлик сарфи – 5000 кЖ/кг намлик, қуритилаётган материалнинг нисбий сарфи эса – 8÷20 кг/кг ҳаво.