Neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi

6.12.-§. Elektroizolyastion moylar.
Elektroizolyastion moylarga transformator, kabel va kondensator moylari kiradi. Ularning asosiy vazifasi elektr qurilmalarining tok o’tuvchi qismlarini izolyastiyalash, qo’shish ajratgichlarda elektr yoyini o’chirish va hosil bo’ladigan issiqlikni olib chiqib ketishdan iborat. Transformator moylari kam miqdorda ishlab chiqariladi va qo’laniladi.

Elektroizolyastion moylarining muhim ekspluatastion xossalari quyidagilar:

1. 
   oksidlanishga qarshi barqaror
   
2. 
   past qotish harorati
   
3. 
   dielektrik yo’qotishlari past
   
4. 
   o’tkazuvchanlig yaxshi
   
5. 
   elektrik mustahkamlig yuqori
   
6. 
   elektr maydonida gazga mustahkam
   

dielektrik xossalari yaxshi bo’lgan moylarni tayyorlash uchun naften – parafinli bazaviy moylardan foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi. Elelktroizolyastion moylarini tayyorlashda oksidlanishga qarshi, qovushqoqlig prisadkalardan tashqari ularni dielektrik xossalarini yaxshilovchi prisadkalar qo’shiladi. 6 turdagi transformator, 4 turdagi kabel va 2 turdagi kondensator moylari ishlab chiqariladi. Ulardan uzoq vaqt davomida foydalanishda ularni izolyator sifatidagi xossasini yomonlashtiruvchi kislorod saqlagan modalar yig’iladi. Shuning uchun moylarni oksidlanishga qarshi barqarorligini ta’minlash kerak.
Ba’zi elektroizolyastion moylarning asosiy xossalari quyida keltirlgan

	Transformator		Kabel
	TKp	T-750	S-220	MN-4
50^0C dagi qo-vushqoqligi, mm^2/s	9	9	50	10
20^0C dagi qo-vushqoqligi, mm^2/s	-	-	800	40
-30^0C dagi qo-vushqoqligi, mm^2/s	1500	1800	-	-
Yopiq tigelda alangalanish harorati, ^0C	135	135	180	135
Qotish harorati, ^0C	-45	-53	-30	-45
Kislota soni, mgkon/2	0,005	0,01	0,02	0,04
Oksidlanishga qarshi barqarorligi, cho’kma miqdori, %	0,01	-	-	0,08
Oksidlanishdan keyin kislota soni, mgkon/g	0,1	0,03	-	0,35
Dielektrik yo’qotishning tangens burchagi 70^0C da	1,5	0,3	0,002	0,003
Elektrik mustahkamligi, kv/sm	-	-	210	180

Transformator moylari past haroratlarda harakatlanuvchanligini saqlashi uchun past qotish haroratiga ega bo’lishi kerak. Yuqori kuchlanishli kabelarda ishlatiladigan moylar minimal gaz chiqarish uchun ulardan vakuumda erigan havoni va boshqa gazlarni ajratib olinadi. Elektroizolyastion moylarining xizmat qilish mudati transformator va moyli qo’shgichlarda 5 yilni tashkil etadi.