Neft va gaz qazib olish texnologiyasi va texnikasi fanidan

Nazorat savollari:
1. 
Uyumga ta’sir etish usullarini ayting?
2. 
Chegara ortki qismidan suv haydash deganda nimni tushunasi?
3. 
Chegara ortki qismdan suv haydash usuli kanday uyumlarda
qo’llaniladi?
4. 
Uyumni sun’iy «kesish» usulida suv haydashni tushuntirib bering?

---

5. 
Chegara ichki qismidan suv haydash deganda nimani tushunasiz?
6. 
Uyum markazidan suv haydash usulini tushuntiring?
7. 
Uyumdan kazib olingan 1 tonna neft o’rniga qancha suv haydash
samarali hisoblanadi va nima uchun?
8. 
Xaydalayotgan suvning yo’kotilish miqdori nechaga teng?
9. 
Qatlamga gaz yoki havo xaydab ishlatish kanday holatlarda
qo’llaniladi?
10
.Quduqka kanday bosim va qancha miqdorda gaz xaydalsa maromida
haydash hisoblanadi?
3- ma’ruza
Mavzu: Quduqlarni ishlatishga tayerlash
Reja:
3.1.Maxsuldor qatlamni ochish usullari.
3.2.Quduq tubi jixozlari.
3.3.Fil’tirlarning tuzilishi.
3.4.Quduqda quvurlarni teshish
3.5.Quduqni o’zlashtirish va suyuqlik oqimini hosil kilish usullari

3.1.Maxsuldor qatlamni ochish usullari
Neft qudug’ini kazishning ma’sulyatli boskichlaridan biri bu
tugallash ishlari bo’lib, unga quyidagilar kiradi: maxsuldor qatlamni ochish;
mustahkamlovchi quvurlar tizmasini teshish va semonlash, quduq tubini
jixozlash va neft oqimini hosil kilish. Bu ishlarning qanchalik to’g’ri olib
borilganligi quduqni o’zlashtirish davrida va ishlatish davomida bilinadi.
Neft qatlamini ochishda neft va gazning quduq tomon tabiiy
sizuvchanligini saklab kolish va avariyasiz ishlashini ta’minlash uchun
ochish texnologiyasini to’g’ri tanlash lozim.
Maxsuldor qatlamni ochish, suyuqlik oqimini hosil kilish va
quduqda o’zlashtirish ishlarini olib borish vaktidagi kungilsiz xodisa
(ochiq favvoralanish, suv paydo bo’lishi) larning yuz berishi nazariy va
amaliy koidalarga rioya kilmaslikdandir.
Maxsuldor qatlamni ochish usuli qatlam bosimi, qatlamning neft bilan
tuyinganligi va boshqa kattaliklarga qarab xar-xil bo’lishi mumkin va
ularning xar – biri quyidagi talablarga javob berishi kerak:
-yuqori bosimli qatlamni ochishda ochiq favvoralanishga yo’l
kuymaslik;
-qatlamni ochish vaktida quduq tubi tog’ jinslarining tabiiy
o’tkazuvchanligini saklab kolish, o’tkazuvchanligi yomon bo’lsa, uni
yaxshilash choralarini qo’llash.
-maxsuldor qatlamni shunday ochish kerakki uzok vakt quduq
maxsuloti suvlanmasdan ishlashi kerak;
Maxsuldor qatlamni ochish uchun shunday yuvuvchi suyuqlikdan
foydalanish kerakki, u maxsuldor qatlamning o’tkazuvchanligini
yomonlashtirmaydigan va qatlam bosimiga teskari bosim hosil
kilaoladigan bo’lishi kerak. YUvuvchi suyuqlik barqaror bo’lishi kerak, u
maxsuldor qatlamning o’tkazuvchanligini yomonlashtirmaydigan va qatlam
bosimiga teskari bosim hosilkilaoladigan bo’lishi kerak. YUvuvchi
suyuqlik barqaror bo’lishi kerak, yani vakt o’tishi bilan o’zining sifatini
o’zgartirmasligi lozim, chunki qatlam ochilgandan keyin tizmani
tushirgincha ancha vakt o’tadi.
Neft va gaz quduqlarini muvofakiyatli o’zlashtirish uchun

---

 maxsuldor qatlamning sifatli ochilishi katta ahamiyatga ega. Ilmiy, amaliy
va laboratoriya tekshirishlari shuni ko’rsatadiki maxsuldor qatlamni ochish
vaktida suv asosida tayerlangan yuvuvchi suyuqlikdan foydalanish tabiiy
g’ovak muxit o’tkazuvchanligini yoonlashtiradi. Laboratoriya sharoitida
tabiiy va suniy namunalardan foydalanib tekshirilganda g’ovak muxit
o’tkazuvchanligi 15-60% gacha yomonlashishi aniklangan. Maxsuldor
qatlamni ochishda yuvuvchi suyuqlik quyidagi talablarga javob berishi
kerak:
1. Qatlamga singib kam miqdorda fil’tratlar hosil kilishi yoki
umuman hosil kilmasligi kerak.
2. Hosil bo’lgan filtrat va qattiq zarrachalarni er yuzasiga
chiqarishni oson bo’lishini ta’minlash.
3. Iloji boricha g’ovak muxit o’tkazuvchanligini yomonlashtiruvchi
eritmalarni kullanilishiga yo’l ko’ymaslik.