Neft va gaz konlari mashina va jihozlari

2.3-rasm. Tizma boshchasining 
konstruktsiyasi. 
1-g’altak;  2-zichlama;  3-pona;  4-korpus;  5-
qulfak;  6-mustahkamlash  quvuri;  7-ichki 
tizmani 
saqlab 
turuvchi 
mustahkamlash 
quvuri. 
2.4-rasm. Besh tizmali chuqur quduqlar 
uchun tizma boshchasining konstruktsiyasi. 
1, 8, 9, 10, 11 -chorbarmoqlar; 2, 4, 5, 7 -ponali 
osma; 3-jo’mrak; 6-zichlovchi element; 
 
 
 
2.3. Ochiq favvora bo’lishi oldini olishda qo’llaniladigan quduq jihozlari 
 
Neft  va  gaz  quduqlarini  favvora  davrida  ishlatishda  ba’zi  bir  turdagi 
ta’mirlash  va  xizmat  qilishda,  ba’zida  esa  yuqori  bosimli  neft,  gaz  qatlamlarni 
nasosli  usulda  ishlatishda,  avariyani  oldini  olishda  quduqlarni  og’irlashtirilgan 
eritmalar  bilan  to’sish  (uchirish)  kerakligi  bilan  bog’langan.  Bunda  murakkab  va 
narxi baland bo’lgan ishlar amalga oshiriladi. Ammo shuni ham belgilash kerakki, 
quduqlar  og’irlashtirilgan  eritmalar  bilan  uchirilganda  (bostirilganda)  qatlamning 
quduq  tubi  zonasidagi  o’tkazuvchanlikka  salbiy  ta’sir  ko’rsatadi  va    keyin  esa 
ishlatishni qiyinlashtiradi. 
Quduqni  ishga  tushirishda  va  avariyali  favvoralanishida  hamda  favvora 
quduqlariga  quvurlarni  yoki  boshqa  jihozlarni  tushirishda  uchiriladi  (to’siladi). 
Quduq  usti  jihozlari  mustahkamlash  tizmasi,  favvora  armaturasi  buzilganda 
boshqarib bo’lmaydigan favvoralar paydo bo’ladi, ya’ni quduq ustini germetiklash 
va  to’sish orqali avariya  holatini to’xtatishda oddiy  usullarda amalga oshirishning 
imkoni bo’lmaydi. 
Quduqlarning har bir  ochiq favvoralanishida atrof muhit jiddiy zarar kuradi, 
ochiq  favvora  qancha  ko’p  muddat  davom  etsa,  shunchalik  quduqning  debiti 
yo’qotiladi.  Ochiq  favvora  ko’pincha  yong’in  va  baxtsiz  hodisalarni  sodir 
bo’lishiga,  neft  yoki  gaz  uyumlarining  o’zida  tuzatib  bo’lmaydigan  zararlarni 
keltirib chiqaradi. 
Ochiq  favvoralanishni  oldini  olishda  quduq  usti  jihozlarining  buzilishi  yoki 
quduqni  ta’mirlash  davrida  favvoralanishga  qodir  bo’lgan  quduqlarda  stvolning 

---

 
18 
pastki  qismiga  qirquvchi  klapan  o’rnatiladi,  quduqning  mahsuldor  qismi  yuqori 
qismidan ajratiladi.