Нефт битумлари вазифа. Битумнинг чўзилувчанлигини, юмшаш ҳароратини ва унга игнанинг ботиш чуқурлигини (қаттиқлигини) аниқлаш

Bitumning qovushqoqligini aniqlash

Neft bitumining qovushqoqligi (penetratsiya) penetrometr-standart as- bob yordamida aniqlanadi. Asbob ninasining 25°S haroratda va IN bosim ta’sirida bitumga 5 soniya mobaynida qanday chuqurlikka botganligiga qarab, uning qovushqoqligi to‘g‘risida bit fikrga kelinadi. Qovushqoqlik darajalarda ifodalanadi; asbob ninasining bitumga 0,1 mm. botishi 1° ga mos keladi.

Penetrometr metall shtativ 1 dan iboratbo’lib, pastki qismidauch vintli tayanch maydonchasi bor; vintlami tegishlicha burab, maydonchani yotiq holatda o’matish mumkin. Tayanch maydonchaga ayianadigan stolcha 9 biriktirilgan; hajmi kamida 0,3 1 va balandligi 45-50 mm. keladigan kristallizator 8 shu stolchaga o'matiladi; kristallizator ichida balandligi 35 mm. va diametri 55 mm. bo’lgan kosa 7 bor; sinovdan o’tkaziladigan bitum-namuna shu kosaga solinadi. Shtativning yuqorigi kronshteynida

360° ga bo'lingan siferblat 2 va kontakt reyka (kremalyer) 3 bor; reyka harakatlanganda siferblat rnili shkala bo'ylab suriladi.

Shtativning pastki kronshteyniga ninali 6 va erkin suriladigan sterjen mahkamlangan; undagi yukchani (massasi 100 ±0,01 kg.) tugmacha 4 ushlab turadi. Asbob ustunchasining yon tomoniga stolcha 9 dan sal balandroq qilib ko'zgu 5 shamirli biriktirilgan.

Penetrometming po‘lat ignasi (uzunligi 50,8 mm. va diametri 8-1,02 mm.) toblangan, jilolangan va uchi to'mtoq bo'lishi lozim. Lining to'mtoq qismining diametri 0,14—0,16 mm.

Suvsizlantirilgan va elakda suzilgan bitum qizdirilgan qum yoki moy vannasiga, yoki bo'lmasa quritish javonida eritiladi, ya’ni yoyiladigan bo'Iguncha yumshatiladi, lekin bitum qizib ketmasligi kerak va yaxshilab qorishtirib turgan holda havo pufakchalari chiqarib yuboriladi. So'ngra bitum metall kosaga kamida 30 mm. balandlikdan quyiladi va havosining harorati 18-20°S bo‘lgan muhitda 1 soat tutib turiladi, bunda bitumga chang tushmasligi kerak. So'ngra bitumli kosa iliq (25°S) suv quyilgan idishga joylanadi, bitum yuzidagi suv qatlamining qalinligi 25 mm. dan kam bo'lmasligi lozim. Idishdagi suvning harorati o'zgarib ketmasligi uchun idishga, zarur bo'lishiga qarab, issiq yoki sovuq suv qo'shib turilishi va haroratning 0,5 °S dan ortiq o'zgarishiga yo‘l qo'yilmasligi kerak.