Nazariy savollar

.Tabiiy muhitni muhofaza qilish va tabiatdan foydalanish sohasidagi huquqbuzarliklar uchun ma’muriy javobgarlikni yuridik tahlil qiling.

Bunday huquqbuzarliklar uchun MJtKning 65-96-moddalarida javobgarlik belgilangan. Shu bilan birga, 09.12.1992 yildagi 754-XII-son O‘zbekiston Respublikasining Qonuni bilan ham tabiatni muhofaza qilish tartibga solinadi. Tabiatni muhofaza qilish obyektlariga yer, yer osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi, atmosfera havosi kiradi. MJtKning ushbu moddalarida tabiatni ifloslanishdan, buzilishdan, zararlanishdan, oriqlab ketishdan, vayron bo‘lishdan, yo‘q bo‘lib ketishdan, nooqilona foydalanishdan muhofaza etish nazarda tutiladi

Jumladan, yerlardan xo'jasizlarcha foydalanish, obyektlar qurish paytida unumdor qatlamni olmaslik, yer maydonlaridan boshqa maqsadlarda foydalanish, yeiiami foydalanishdan chiqarishga, hosildoriik pasayishiga, tuproqning buzilishi yoki yo‘q bo‘Iib ketishiga olib keiadigan boshqa harakatlam i sodir etish, shuningdek, tanazzulga yuz tutgan qishloq xo'jaligi yerlanni konservatsiyalashning
belgilangan tartibini buzish, — fuqarolarga eng kam ish haqining bir baravaridan uch baiavarigacha, mansabdor shaxslaiga esa — uch baravaridan besh baravarigacha miqdorda jarima sohshga sabab
bo‘ladi. Yerlardan foydaianish shartlarining buzilishi og‘ir oqibatiarga olib kelsa, bu jinoyat deb topiladi va JKning 197-moddasi bilan kvaiifikatsiya qilinishi lozim.
Yer berishning tartibini buzish, xuddi shuningdek, fermer yoki dehqon xo‘jahgi yuritish
uchun, yakka tartibda uy-joy qurish va turaqay binosiga xizmai ko‘rsatish, jamoa bog‘dorchihgi va polizchihgi uchun fuqarolarga yer berihshiga to‘sqmhk qhish, — mansabdor shaxslarga eng kam
ish haqining uch baravaridan yetti baravarigacha miqdorda jarima sohshga sabab bo‘ladi. 0 ‘zbekiston Respubhkasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yiI 15-iyuIdagi 300-sonli qarori
bilan tasdiqlangan «Fermer Xo‘jaligioi yuritish uchun yer uchastkalarini fuqarolarga uzoq muddatli ijaraga berish tartibi»da ham bu normalar tartibga solingan.
Suvdan foydalanish qoidalarini buzish odatda manbalardan suvni olish muddatlari, normalari, shu jumiadan, limitlarini buzish, ya’ni belgilangan me’yordan ortiqcha hajmda suv olish, suvdan xo‘jasiz- larcha foydalanish orqali namoyon bo‘ladi. uvdan xo‘jasizlarcha foydalanish deganda shunday foydalani-
shni tushunmoq kerakki, bunda olinadigan yoki quyiladigan suvdan texnologik normadan ortiqcha, maqsadsiz foydalaniladi. Gidrotexnika ishxlariru o'zboshimchalik bilan bajarish deganda shu j'umladan, suv chiqarish uchun quriigan qurihnani tartibga solish, to‘g‘onlar, suv to ‘sqichlar, nasos stansiyalari va hokazolar qurish tushuniladi. Irrigatsiya tarmoqlanda suvdan foydalanishda «Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida»gi qonunning 30-moddasiga va Vazirlar Mahkamasining 1993-yil 3-avgust qaroriga muvofiq belgiiangan limitlarga rioya etilmasa, MJTK 74-moddasiriing 2- qismi bo‘yicha javobgariik choralari qo‘llaniladi.
Atmosfera havosini muhofaza qilish talablariga rioya qihnasiik (88-m.). Bu huquqbuzarhkning obyekti qurilish va boshqa ishlami bajarishda atmosfera havosini muhofaza qilishning o'matilgan taitibidir.Ko'rsatib o'tilgan huquqbuzarliklaming subyekti fuqarolar yoki mansabdor shaxslar bo'lishi mumkin.
Ushbu moddada nazarda tutilgan ma'muriy huquqbuzarhk to‘g‘risidagi ishlar tabiatni muhofaza qhish organlari (261-m.) va atmosfera havosiga zararli fizik la’sir ko'rsatish sohasida sanitariya
nazorati davlat organiarining mansabdor shaxslari tomonidan (257-m.) ko‘rib chiqiladi.

Ov qilish yoki baliq tutish qoidalarini, shuningdek, hayvonot dunyosidan foydalanishning boshqa turlarini amalga oshirish qoidalarini buzish Ov qUish hayvonot dunyosidan maxsus foydalanish hisobia-

nib, faqat maxsus ruxsatnoma — hayvonlar, qushlami otish yoki tutishga litsenziya yoxud yo‘llanma asosida amalga oshiriladi. Bundan tashqari, ov qilish uchun shaxs ovchilik jamiyatining a ’zosi bo‘hshi talab etiladi. Bahqlami qayta ishlash, sotish maqsadida baliq tutish faqat maxsus ruxsatnomalar ~ htsenziyalar asosida amalga oshiriladi, sport yoki havaskorlik tarzida baliq mtish tabiatdan umumiy foydalanish tartibida, ya’ni biron-bir mxsat-
siz, lekin taqjqlanmagan muddatlarda, belgilangan miqdorda va taqiqlangan qurohar, kimyoviy dorilar, to ‘r va hokazoiar ishlat- masdan amalga oshiriladi.Ov qihshga htsenziyalar berihshi, ov qilishga ruxsat etilishi (ovchihk mavsumining boshlanishi) yoxud baliq tutishnitaqiqlash muddatlarini belgilashni 0 ‘zbekiston Tabiatni muhofaza qilish davlat qo'mitasi organlari amalga oshiradi. Bundan tashqari, ov qilish uchun htsenziyalar o‘rmon xo‘jaligi organlari va ovchilik xo‘jaliklari tomonidan ham berihshi mumkin. Bahqchihk xo'jalikariga biriktirib qo‘yilgan suv havzalarida sport yoki havaskorlik tarzidagi baliq mtishni faqat shu xo‘jahklaming mxsati bilan, ro'yxatga ohngan suv havzalarida esa, — jamiyatnmg yo‘llanmalari bilan amalga oshirish mumkin.