Nazariy fizika kursi


 Fizik kattaliklaming o‘rtacha qiymatlari va operatorlari



Download 9,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/242
Sana11.04.2022
Hajmi9,41 Mb.
#542879
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   242
Bog'liq
Kvant mexanikasi. Musaxanov M.M. Raxmatov A.S

2.2. Fizik kattaliklaming o‘rtacha qiymatlari va operatorlari
orasidagi bogianish
Kvant 
mexanikasida operatorlar q oilanishining asosiy g ‘oyasi 
shundan iboratki, har bir fizik kattalikka uni tavsiflovchi chiziqli va o ‘z- 
o ‘ziga qo‘shma operator moslashtiriladi, y a’ni istalgan fizik kattalik 
biror operator yordam ida ifodalanadi:
L ^ L .
(2-6)
M asalan, 

radius-vektorga uni ifodalovchi 
r , 
 
o ‘qi 
b o ‘yicha
impuls komponentasi 
/>.
ga esa 
P , ~ -ih

operator moslashtiriladi,
yoki 
L

L(px, p
y, 
p
2, 
x, y, z)
impulslar va koordinatalar funksiyasi bo ‘ lgan 
L
klassik kattalik berilgan b o is a , u holda 
L
chiziqli va o ‘z-o‘ziga 
qo‘shma operatoming k o ‘rinishi
L = L ( p y , p r , p z , x , y , z )
b o ia d i.
Istalgan fizik kattalikning o ‘rtacha qiymatini qanday hisoblash 
mumkinligini 

bobning 1.11- b o iim id a k o ‘rib chiqdik, buning uchun 
zarrachaning holatini tavsiflovchi to iq in funksiya va shu fizik 
kattalikka mos keluvchi operatorni to ‘g ‘ri tanlab olish kerak.
61


0 ‘lchanayotgan 
fizik 
kattaliklar 
bilan 
operatorlar 
o ‘rtasidagi 
bog‘lanishniy/to‘lqin funksiyasi orqali ifodalash uchun ansambldagi 
L
kattalikning o ‘rtacha qiymatini hisoblash formulasidan foydalaniladi. 
Kvant 
mexanikasida 
у/
to ‘lqin 
funksiyasi 
orqali 
ifodalangan 
ansambldagi 
i
chiziqli va o ‘z-o‘ziga q o ‘shma operatorga mos keluvchi 
kattalikning 
I
o ‘tacha qiymati ushbu
1 = 
jn f‘L\ffdx
(2.7)
formula orqali aniqlanadi. 
L
operatom ing (2.4) dagi o ‘z-o ‘ziga q o ‘shma 
xossasiga asoslanib, (2.7) ifodani ekvivalent ko ‘rinishda yozish 
mumkin, y a ’ni
Z ^ j y / L Y d x
(2.7’)
Bu formulani hosil qilishda (2.4) da 
=y/‘, u2 =y/ teng deymiz hamda
(2.7) va (2.7’) ni taqqoslash natijasida

Download 9,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   242




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish