Nazariy fizika kursi

Shunga о ‘xshash ikkinchi va uchinchi tenglamalardan
О
у
= 
±1
:
xlf 
va x':ffunksiyalar mos ravishda spin yo ‘nalishi z о 'qi bo ‘yicha va 
qarama-qarshi y o ‘nalgan holga tegishlidir.
8. Elementlar davriy sistemasi nazariyasi negizida yotgan asosiy 
tushunchalarni keltiring.
9. Zarrachalaming aynan о ‘xshashlikprinsipini ifodalab bering.
10.Qaysi o ‘rin almashtirishlarga nisbaton gamiltonian invariant 
bo ‘ladi?
11. Simmetrik va antisimmetrik to'lqin fimksiyalari deganda 
nimani tushimasiz?
12. Zarrachalaming qaysi sinfiga elektron tegishli bo ‘ladi?
13. Simmetrik 
bo'lm agan 
t o ‘lqin 
funksiyasidan 
tuzilgan 
antisimmetrik funksiyaning umumiy ко ‘rinishi qanday bo ‘ladi?
14.Atomdagi elektron qaysi kvant sonlari bilan ifodalanadi?
15. B ir xil n j va m kvant sonlari bilan berilgan holatlardagi 
atomda nechta elektron joylashishi mumkin?
16. Bosh 
kvant 
soni 
n ~ 2
bo'lga n
elektron 
q o b ig ’idagi 
elektronlarning maksimal soni nechta bo ‘ladi ?
17.Kislorod atomining elektron konfiguratsiyasini ко ‘rsating.

---

V III bob 
G ‘A L A Y O N L A N I S H N A Z A R I Y A S I
8.1. Vaqtga bog‘ liq bo‘lmagan g ‘alayonlanish nazariyasi
Avvalgi 
boblarda 
ko‘ rib 
chiqilgan 
Shredinger tenglamasi 
o‘ zgaruvchi koeffitsiyentlarga ega bo‘ lgan xususiy hosilali chiziqli 
differensial tenglama sifatida namoyon bo‘ lgan edi. Uning aniq 
yechimlarini faqat bir necha sodda masalalar uchun olish imkoniyati 
mavjud bo‘ ldi va bu masalalarning bir qanchasini oldingi boblarda 
ko‘rib chiqqan edik.
Lekin juda ko‘p hollarda, ayniqsa atom va yadroviy sistemalami 
batafsil tekshirganda Gamilton operatorlarining xususiy funksiyalarini 
va xususiy qiymatlarini hisoblash uchun taqribiy usullardan foydalanish 
maqsadga muvofiq bo‘ ladi. Keyingi vaqtlarda elektron hisoblash 
mashinalarining paydo bo‘ lishi munosabati bilan kvant mexanikasini bir 
qator masalalarini yechishda raqamli hisoblash usullarinmg qo‘ llanilishi 
muhim ahamiyat kasb eta boshladi. Ushbu bobda real fizikaviy sistema 
xususiy qiymatlari va xususiy funksiyalarini aniqlashda analitik 
hisoblashlarga 
asoslangan 
taqribiy 
usullardan 
foydalaniladi. 
Tekshirilayotgan real sistemaning holati aniq yechimga ega boigan 
ideallashtirilgan holatdan katta farq qilmaydigan qilib tanlab olinadi.
Bu hollarda taqribiy usullar yordamida asosiy yechimga 
kiritiladigan tuzatmalarni hisoblab chiqish imkoniyati yaratiladi va bu 
tuzatmalar aniq yechimga qo‘ shilgan holda berilgan masalaning t o liq
yechimlarini beradi. Yuqorida qayd etilgan tuzatmalarni aniqlashning 
umumiy usuli kvant mexanikasida g ‘ alayonlanish nazariyasi deb 
yuritiladi.
Ushbu bobda diskret energiya spektriga ega boigan statsionar 
masalalar uchun g'alayonlanish nazariyasi ko‘rib chiqiladi. Faraz 
qilaylik, kvant sistemaning Gamil'ton operatori ikki qismdan iborat 
bolsin: