Navoiy viloyati pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

FOYDALANILGAN  ADABIYOTLAR 

 

    1.  Islomov O.I. “Umumiy geologiya” «O’qituvchi» 1991 yil. 

    2.  Shoraxmedov SH.SH. “Umumiy va tarixiy geologiya” «O’qituvchi» 1989 yil. 

    3. Qurbonov A.S. “Geologiya” «O’qituvchi» 1991 yil. 

    4.  Bitextin. “Mineralogiya”  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MA'RUZA № 5 

GEOXRONOLOGIYA VA GEOLOGIK YOSH HAQIDA MA'LUMOT 

 

REJA 

1. Er yoshini aniqlash usullari. 

2. Geoxronologik jadval va uning mohiyani. 

3. Erning rivojlanish tarixi. 

 

Tayanch  iboralar:  Qobig’,  cho’kindi,  nisbiy  yosh,  mutloq  yosh,  gioxronologiya,  organism, 

organik,  kremenzem,  toshqotgan,  yotqiziq,  kontenintal  epoxa,  era,  pamontologiya,  fauna,  flora, 

etap, stratigrafiya, tabaqa, delta, emirilish, lentasimon gil, radioaktiv, qo’rg’oshin, geliy, Paleozoy, 

Kaynazoy,  mezazoy,  proterazoy,  gurux,  sisrema,  yarus,  Arxey,  to’rtlamchi,  yura,  bo’r,  Gertep, 

koledon.  

Geologik  tog’ jinslarini o’rganish  yer qobig’ining  yuqori qavatlarida  yotgan qatlamsimon  tog’ 

jinslarining  shakillanish  ketma  ketligini,  bir  jinslilik  va  ularda  uchraydigan  qotgan  usimlik  va 

xayvon  qoldiqlarining  belgilariga  qarab  ularni  shartli  guruxlarga  jamlashni  imkonini  beradi. 

Shunday tarizda birlashtirilgan cho’kindi tog’ jinslarining guruxlari ular shakillanishi vaqtining bir 

necha  bo’laklariga  mos  keladi.  Guruxlarning  shakillanish  ketma-ketligini  bilish,  ularning  nisbiy 

yoshini o’rnatish imkonini beradi, ya'ni ularning qaysi biri oldin, qaysi biri keyin, qaysi biri yosh, 

qaysi  biri  qadimiy.  Tog’  jinslarinig  bunday  yoshini  aniqlash  geologiyada  nisbiy  yosh  aniqlash 

degan nomni olgan. 

Tog’  jinslari  yoshi  va  geologik  xodisalarning  mutloq  vaqtini  aniqlash  buyicha  juda  ko’plab 

urinishlar bo’lgan. Lekin, bu savolni tug’ri yechimini topishga yaqindagina muvofiq bo’lindi va tog’ 

jinslarini absolyut yoshini aniqlashning tug’ri usuli murakkab, mukammal ishlab chiqilmagan va xar 

doim  xam  qo’llab  bo’lmaydi.  Shuning  uchun  xozirgi  vaqtda  geologiyada  tog’  jinslarini  yoshini 

aniqlashning absolyut usuliga qaraganda, nisbiy yoshini aniqlash usuli kengroq qo’llaniladi. Asosan 

ikkala usul xam parallel qo’llaniladi va bir-birini to’ldiradi.