Navoiy viloyati pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti

MA'RUZA № 15 

 

GEOSINKLINAL VA PLATFORMA VILOYATLARI HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA 

 

Yer  qobig’ining  geosinklinal  zonalariga  nisbatan  tinch  tektonik  rejimda  bo’lgan  qismi 

platforma  deb  ataladi.  Platformalar  katta-katta  maydonlarni  egallaydi.  Platformalar  ikki  qavatdan 

iborat  bo’lib,  pastki  qavati  burmalangan  cho’kindi,  yoxud  metamorfik  yoki  magmatik  jinslardan 

tuzilgan bo’ladi.  Ustki  qavati gorizontal  yotgan  cho’kindi jinslardan iborat.  Ustki  qavati  - chexol, 

pastki qavati - fundament deb ataladi.  

Yer qobig’ining uzoq vaqtlar cho’kindi jinslar to’planadigan va platformalar orasida joylashgan, 

aktiv  tektonik  xarakatlar  bo’lib  turadigan  qismi  gyeosinklinal  deb  ataladi.  Geosinklinal  yer 

qobig’ining  asosiy  geotektonik  elementlaridan  biri  bo’lib,  u  platformaning  aksini  tasvirlovchi 

zonadir.  Geosinklinal  rayonlarda  turli-tuman,  kuchli  tektonik  xarakatlar  vujudga  kelishi  sababli 

gorizontal xolda yotgan qatlamlar burmalanadi, egiladi va ayrim joylarda uziladi.