Navoiy shahar 2- umumiy o`rta ta’lim maktabi Ona tili va adabiyot yo‘nalishi metodbirlashma rahbari Yuldosheva Ma’mura G`aybulloyevna tomonidan o‘tkazilgan metodik tadbirlar to‘g‘risida ma’lumot

FANLARARO ALOQA: ADABIYOT VA TARIX
Hozirgi yangi chiqqan ona tili darsliklarida turli xil mavzuga oid matnlar berilgan. Bu matnlar bilan ishlash jarayonida o`quvchilar tarix,fizika,astronomiya, iqtisod kabi fanlarga oid ma’lumotlarga ham ega bo`lishadi. Matnda qo`llangan tarixiy va ilmiy terminlar bilan tanishishadi. Masalan:
Matnlarni o‘qing. Savollarga javob bering.
Buyuk davlat arbobi Ulug'bek saltanat egasi (shoh) bo‘lishi bilan birga ulug‘ olim ham bo‘lgan.
Ulug‘bek she’riyatni sevgan, tarix bilan shug‘ullangan, biroq uning asosiy e’tibori astronomiya mashg‘ulotlariga qaratilardi. U Samarqandga o‘z davrining mashhur olimlarini jalb qildi va ularning ko‘magida Samarqandda rasadxona qurdirdi. Bu rasadxona o‘sha davrda va undan ancha keyingacha o‘z asbob-uskunalari va o‘tkazilgan tadqiqotlari jihatidan dunyoda beqiyos bo‘lib qoldi. U o‘sha davrning yirik olimlaridan bo‘lgan Qozizoda Rumiy, G‘iyosiddin Jamshid Koshiy, Ali Qushchilar bilan hamkorlikda o‘z rasadxonasida tinimsiz ishlab, «Ulug'bek ziji» («Ziji jadidi Ko‘ragoniy» – «Yangi astronomiya jadvallari»)ni yaratdi. Bu asarda astronomiyaning nazariy asoslari yoritilgan va 1018 yulduzning vaziyatlari jadvali berilgan. Ulug‘bek bu asari bilan butun dunyoga astronom olim sifatida tanildi.
(«Bolalar ensikpolediyasi»dan, «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi» nashriyoti, 2000-yil)

Ulug‘bek rasadxonasining (Samarqand) bizgacha yetib kelgan qismi va olimlar tomonidan tiklangan maketi

* * *

olampanoh – podshoh
navisanda – kotib

Rasadxona atrofida Shamsibek tanimaydigan odamlar ko‘p edi. Shuning uchun u yotsirab chetroqda turdi. Bir vaqt ixcham salla o‘ragan, Shamsibek tengi yigit unga yaqinlashib, salom berdi. Shamsibek uni tanidi. Bu kechagi kuni olampanohga navisandalik qilgan yigit, Aflotun-zamonning nabirasi Miram Chalabiy edi.