Navoiy kon metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti fizikadan tajriba ishlarini bajarish bo


Bevosita usul bilan o’lchashdagi xatolikni aniqlash



Download 1,26 Mb.
bet3/28
Sana06.07.2022
Hajmi1,26 Mb.
#743426
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28
Bog'liq
Fizika tajriba

1. Bevosita usul bilan o’lchashdagi xatolikni aniqlash.
Bevosita o’lchash usulida o’lchanadigan kattalikni bir necha bor takror o’lchash faqat toq (3,5,7 va h.k.) marta bo’lishi mumkin.
O’lchashning aniqligi hamma hollarda bir xil bo’lishi yoki o’lchashdagi hamma son qiymatlari bir xil razryadli (verguldan keyingi xona soni) bo’lishi lozim. O’rtacha arifmetik qiymat: = formula orqali hisoblanadi.
; ;
Natijani absolyut xatoligi alohida o’lchashlar absolyut xatoligi modulining o’rtacha arifmetik qiymati olinadi.

alohida o’lchashlarning nisbiy xatoligi quyidagicha bo’ladi.

Shunday qilib, o’lchanadigan kattalikni haqiqiy qiymati: < intervalda bo’ladi.
Ko’pchilik hollarda ayrim kattaliklarni son qiymati beriladi. Bu vaqtda absolyut xatolik uchun eng kichik razryad birligining yarimisi olinadi.
Masalan: m532,45g jism massasi bo’lsin, bu vaqtda absolyut xatolik
m0,05g bo’ladi. Demak: mmax532,40,05 g ga teng.

  1. Bilvosita o’lchash usulida xatolikni hisoblash.

Faraz qilaylik aniqlanishi lozim bo’lgan: x-kattalik bevosita o’lchanadigan xf( ) funksiya bo’lsin. Agar bevosita o’lchanadigan -kattalik o’rtacha arifmetik qiymati va uning absolyut xatoligini o’rtacha arifmetik qiymati ma’lum bo’lsa, u holda,
x-kattalikning absolyut xatoligi:
(1)
bilan hisoblanadi.
Demak: xf( ); ( )-funksiyaning absolyut xatosi shu funksiyadan olingan birinchi tartibli hosilasi bilan, argument xatoligini modulining algebraik yigindisiga teng.

bu yerda: va va lar bevosita o’lchanadigan kattaliklarning xatoligi.
3. Nisbiy xatolikni aniqlash.Agar x-bir necha bevosita o’lchanadigan kattalikni funksiyasi bo’lsa, u holda nisbiy xato quyidagicha aniqlanadi:
Ma’lumki, natural logarifm differensiali: d (lnx)=
Shunday qilib, natijaviy kattalikni nisbiy xatoligi funksiyaning natural logarifm differensialiga teng. Masalan: х=/а,в,с,…/ bo’lsa, nisbiy xatolik
bo’ladi.
Bevosita o’lchashdagi natijaviy kattalikni nisbiy xatoligini aniqlash uchun quyidagi qoidaga amal qilish lozim.
1) Aniqlanishi lozim bo’lgan kattalikni matematik ifodasi logarifmlanadi.
2) Olingan natijadagi har bir fizik kattalikni bir-biriga bog’liq emas deb differensiallanadi.
3) Differensial beligisi bilan almashtiriladi va uni modulini algebraik yig’indisi olinadi. 4. Elementar funksiyalarni xatolik jadvali.
Ayrim funksiyalarni absolyut xatoligini hisoblashga nisbatan nisbiy xatolikni hisoblash oddiyroq ko’rinishda bo’ladi. Shuning uchun oldin nisbiy xato so’ng, absolyut xato hisoblanadi. Natijada esa: х=х+ x shaklida ifodalanadi.

а+b







а-b








а















аn



nan-1

n

lna






sin

cos

ctg

cos

sin

tg

tg










Download 1,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish