Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti «tasdiqlayma n»

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
NAVOIY KON-METALLURGIYA KOMBINATI
NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI

«T A S D I Q L A Y M A N» Magistratura bo‘limi boshlig‘i _______________dots. B.R.Toshev «___» ________________20___ y.

70722401 «Noyob va radioaktiv metall rudalarini qazib olish,
boyitish va qayta ishlash texnologiyasi» mutaxassisligi magistri
Sharopov Qodirjon Rashid o’g’lining
2021-2022- o‘quv yili
2-semestr uchun


ILMIY-TADQIQOT ISHLARI BO‘YICHA HISOBOTI


YER OSTIDA TANLAB ERITMAGA O'TKAZISHDA QOLDIQ URAN KONIDAN OLTINNI AJRATIB OLISH TEXNOLOGIYASINI IShLAB ChIQISH

Magistr: Sharopov Q.R.______________

Ilmiy rahbar: t.f.d. Aliqulov SH.SH..____________

Kafedra mudiri: dots. Halimov I.U.____________

Kafedrada ro‘yxatdan o‘tgan sana: ____________________________ ____________________________ ____________________________

Navoiy – 2022

Mundarija
	1.Kirish......................................................................................................3 2. Yumshoq g'ovakdor tog' jinslaridan metallarni yer ostida tanlab eritmaga o'tkazishning nazariy tadqiqotlari ……………………….……4 3. Kern namunalaridan oltin ajratib olishda geotexnologik ko'rsatkichlarni tadqiq etish ………………………………………..……4 4. Uranning qoldiq konlaridan oltin ajratib olishning ishlab chiqilgan texnologiyasini sanoatda sinab ko'rish va texnik-iqtisodiy asoslash….…6 5.Xulosa………………………………………………………………....8 6.Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………….…….9

KIRISH

Oltinni YeOTEO' usulini rivojlantirishning asosiy jihatlari holati o'rganilgan, ekologik toza texnologiya sifatida yer osti quduqli geotexnologiya haqida ma'lumotlar berilgan, dunyoning metall konlarida metallarni YeOTEO' qo'llanilishi tajribasi keltirilgan, O'zbekiston Respublikasidagi sochma konlarda oltinni YeOTEO' qo'llash imkoniyatlari tahlili o'tkazilgan hamda Markaziy Qizilqumning geologik-genetik oltin-uranli, turli xil minerallar to'plami xususiyatlari tadqiq qilingan.
Mavjud ma'lumotlarni nazariy tahlil qilish va O'zbekiston Respublikasining oltin zaxiralari to'plangan konlarini o'rganish natijasida, qoldiq uran konlaridan ham oltin ajratib olish samarali va ekologik xavfsiz bo'lishi mumkinkinligi aniqlandi. Buning uchun YeOTEO' usulidan foydalanish va qazib olishning hozirgi zamonaviy usullarida balansdan tashqari sanalgan chuqur joylashgan qoldiq uran konlarini qazib olishga jalb etish lozim. Mahsuldor eritmalarga o'tadigan oltinni ajratib olish hisobiga, uran sanoatining iqtisodiy samaradorligi jiddiy oshishi mumkin. Tadqiqotdan olingan natijalar uranning qazib olinadigan asosiy mahsuloti tannarxini kamaytirish uchun asos bo'lib xizmat qilishi mumkin.

DISSERTATSIYANING «YUMSHOQ G'OVAKDOR TOG' JINSLARIDAN METALLARNI YER OSTIDA TANLAB ERITMAGA O'TKAZISHNING NAZARIY TADQIQOTLARI»

Sugrali koni qoldiq uran quduqlarining asosiy tavsiflari tadqiq qilingan va yumshoq jinslardan oltinni ajratib olish uchun geotexnologik ko'rsatkichlarni aniqlash usullari ko'rib chiqilgan.
Kern namunalarining mineralogik va modda tarkibini aniqlash uchun quyidagi usullardan foydalanilgan:
‒ rudaning to'liq kimyoviy tahlili;
‒ kern namunalarining rentgenofluorestsent tahlili;
‒ yiriklikning turli sinflari bo'yicha ma'danning donadorlik tahlili;
‒ kern namunalarining mineralogik tahlili;
‒ oltin va KEM (kamyob yer metallarining) laboratoriya tadqiqotlaridan so'ng, eritmalarning kimyoviy tahlili.
Filьtrlash kolonkasida oltinning eritmaga o'tkazish bo'yicha tadqiqotlar o'tkazildi, bunda eritmalar sinab ko'rildi va rN muhit, Au, U va boshqa qimmatbaho komponentlar tahlil qilindi.Tadqiqotlar YeOTEO’ turli tartiblarida o'tkazildi.
O'tkazilgan tajriba natijasida suvli, qum-shag'alli jinslarda va uranli qumlarda 0,55 g/t gacha oltin ajratib olishning samaradorligi aniqlandi.

DISSERTATSIYANING «KERN NAMUNALARIDAN OLTIN AJRATIB OLIShDA GEOTEXNOLOGIK KO'RSATKIChLARNI TADQIQ ETISh»

Oltin ajratib olishning samaradorligini belgilovchi fizik-geologik omillar va rentgenofluorestsent tahlili usuli bilan rudaning kimyoviy tarkibi tekshirildi, Fei Quanta 3d 200 i (EDXS) skanerlovchi elektron mikroskopda energo-dispersiyali tahlil usuli bilan kern namunalarining elementli tarkibining xususiyatlari aniqlandi, yig'ma kernli namunalarning oltinga probirli tahlili o'tkazildi, qoldiq uran quduqlaridan YeOTEO' usuli bilan oltin ajratib olishda tanlab eritmaga o'tkazuvchi eritma tarkibi tanlandi, laboratoriya sharoitlarida mahsuldor eritmadan oltin ajratib olish tadqiq qilindi va YeOTEO' gidrodinamik jarayonini stendda sinab ko'rish tadqiqotlari o'tkazildi.

Rentgenofluorestsentli tahlil berilliydan urangacha bo'lgan elementlarni aniqlash imkonini beruvchi zamonaviy spektroskopik tahlil usullaridan biri sifatida tanlandi. Qoldiq uran qudug'ining turli chuqurliklarida oltinning miqdoriy tarkibi natijalari
1- rasmda ko'rsatilgan.