Navoiy davlat pedagogika instituti umumiy tilshunoslik



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet255/339
Sana01.01.2022
Hajmi2,9 Mb.
#287529
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   339
Bog'liq
umumiy tilshunoslik

Mubolag‟a va litota. 
Mubolag‘a yunoncha giperbola so`zidan olingan bo`lib, bo`rttirish, orttirib ko`rsatiSh degan 
ma‘noni bildiradi. Litota esa, uning aksi bo`lib haddan taShqari kichraytirish ma‘nosini bildiradi. 
Litota  termini  o`rnida  mumtoz  adabiyotda  tafrit  san‘ati  deb  iShlatiladi.  ―AlpomiSh‖  dostonida 
shunday mubolag‘a bor. 
 Shomurti  yoqalab  har  yonga  ketgan,  ichida  sichqonlar  bolalab  ketgan,  izidan  tuShgan 
piShak ularga olti oyda yetgan 
Litotaga misol: 
   Ul sanamkim suv yaqosinda paritek o`lturur, 
G’oyati nozuklukindin suv bila yutsa bo`lur. (Atoiy)  
Allegoriya  –yunoncha  so`z  bo`lib  qochiriq,  kesatiq  degan  ma‘noni  bildiradi.  Bu  trop  ham 
so`zlarning  ko`chmia  ma‘nosiga  asoslanadi.  Ijodkor  mavhum  tushunchalar  to`g‘risida  aniq 
tasavvur  hosil  qiliSh  niyatida  uni  biror  xususiyati  bilan  yaqinlaShadigan  narsalar  orqali 
tasvirlaydi.  Mumtoz  Shoir  Gulhaniyning  “Zarbulmasal‖  asari  allegoriyaga  asoslangan.  Unda 
―Tuya  bilan  bo`taloq‖,  ―ToShbaqa  bilan  chayon‖,  ―Maymun  bilan  najjor‖  kabi  masallardagi 
obrazlar allegorik obrazlardir. 
Maqollarda  allegoriya  ko`plab  uchraydi.  Masalan,  ko`rpangga  qarab  oyoq  uzat,  bo`yingga 
qarab to`n bich, men ne deyman, qo`bizim ne deydi kabilar. 
Simvol- qadimgi yunonlarda mahfiy bir taShkilot a‘zolarining bir –birlarini biliShlari uchun 


 
214 
qo`llangan shartli belgi.  
Hayotiy voqea, tushuncha va narsalarning ifodasi uchun so`zlarni ma‘lum raviShda ko`chma 
ma‘noda  ishlatishga  simvol  deyiladi.  Ko`chma  ma‘noda  iShlatilgan  nom  qanedaydir  bir 
xususiyati  bilan  ma‘lum  hayotiy  voqea  va  tushunchalarni  eslatib  turiShi  kerak  maalan:  tong  – 
quvnoqlik , yoShlik, baht ramzi. Akademik shoir G‘afur G‘ulomda tong g‘alaba ramzi. U ―Sen 
yetim emassan‖ She‘rida   
―Tong  yaqin,  tong  yaqin,  oppoq  tong  yaqin‖  deb  g‘alaba  yaqinligiga  iShoniShga 
chaqiradi.Hayotda  simvol  ko`p  ishlatiladi.O`zbekiston  gerbidagi    Humo  qushi-baht  ramzi. 
Olimpiadadagi beSh halqa-beShta qit‘a ramzi, non-to`qchilik ramzi va hakozo.  
Jonlantirish-  jonsiz  narsalarning  inson  kabi  harakat  qiladigan,  fikrlaydigan,  so`zlaydigan 
qilib tasvirlaniShi jonlantiriSh deyiladi: Masalan:  
Shamollar esmoqda sovuq, berahm. 
YAproqlar pariShon kezar darbadar 
Qani kim biladi? Qani aytar kim? 
Kimning yo`llarini mo`ltirab kutar 
Uzilmasdan turgan uzumlar?       (Xurshid Davron) 
Apostrofa.  Bunda  jonsiz  narsa  harakat  qilmaydi,  balki  unga  jonli  narsadek  murojaat 
qilinadi.  Ya‘ni  bu  o`rinda  jonlantirilayotgan  narsa  murojaat  qilayotgan  kishiga  nisbatan  nofaol 
holatda 
bo`ladi. 
Masalan,  
 
 
Boshin eggay hamiSha 
Ostonangda Abdullo 
Eng oliy bahtim mening,  
Onajonim, She‘riyat, 
Topgan toj-tahtim mening, 
          Jonajonim, She‘riyat (A. Oripov) 
 
Bu misolda She‘riyat-apostrofa . Unga Shoir jonliday murojaat qilyapti. 
 
 
              Xorijiy manbalar 

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   339




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish