Navoiy davlat pedagogika instituti umumiy tilshunoslik



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet251/339
Sana01.01.2022
Hajmi2,9 Mb.
#287529
1   ...   247   248   249   250   251   252   253   254   ...   339
Bog'liq
umumiy tilshunoslik

Ritorik  so`roq.  Bu  ekspressiv  funkstiya  taShuvchi  sintaktik  vosita.  Bunday  gaplarda 
so`roqqa javob talab qilinmaydi, so`roq orqali hukm ifodalanadi. Misol, 
G’uborlardan holi dil ko`zgusida 
Ne aks ettib, nelar edi hukmron!? 
Trop.  Trop  nutqda  so`z  Yoki      iboralarni  ko`chma  ma‘noda  iShlatiliShidir.  Qandaydir 
xususiyati bilan bir-biriga yaqin ikki tushunchani qiyos qiliSh troplarga asos qilib olinadi. 
Quyidagi troplarning turlariga to`htalamiz. 
Metafora.  Grekcha  so`z  bo`lib,  ko`chim  degan  ma‘noni  bildiradi.  Nutqqa  obrazlilik 
ekpressiv  bo`yoq  beriSh  niyatida  narsa  va  hodisalar  o`rtasida  o`xShaShlilikka  asoslanib,  so`z 
Yoki   iboralarni ko`chma ma‘noda ishlatish metaforadir. Masalan: ―hazon bo`lmoq‖, ―bahor‖, 
―g’uncha‖ kabilar. Misol:  
Dunyoga keldi-yu, bir zumda so`ldi. 
Metafora tuziShiliShga ko`ra ikki hil: sodda va kengaygan bo`ladi. Sodda metafora birgina 
so`zdan  taShkil  topsa,  kengaygan  metafora  ikki  Yoki      undan  ortiq  so`zdan  taShkil  topsa, 
kengaygan metafora ikki Yoki   undan ortiq so`zlardan tuziladi. Masalan, gumbaz (osmon), ilon 
(sovuq  odam)  va  h.k.  metaforalar  sodda;  po`lat  quSh  (samolyot),  oq  oltin  (pahta)  kabilar  esa 
kengaygan metaforalardir. 
Metonimiya. Grekcha so`z bo`lib, boshqacha nom beriSh degan ma‘noni bildiradi. Bundan 
taShqari  Yoki      ichki  tomondan  bir-biriga  aloqador  narsaga  ko`chiriladi.  Metonimiya  ham 
so`zlarning ko`chma ma‘nosiga asoslanadi. Masalan, 1. Narsa ichidagi narsaning ma‘nosi o`Sha 
narsaga o`tkaziladi. Masalan: Bir tovoqni paqqos tuShirdim. 2. Muallifning nomi asarning nomi 
bilan qo`llaniladi. Masalan: Boburni o`qidim, Navoiyni o`qidim. 
Sinekdoha.  Sinekdoha  narsalarning  son  Yoki      butun  va  qismlari  orasidagi  munosabat 
nazarda  tutiladi.Sinekdohaning  quyidagi  ko`riniShlari  mavjud:  1.  Butun  o`rnida  qism.  Misol: 
G’ilay‖ hassasini qidira-qidira zo`rg’a stulining orqa tomonidan topdi. 2. Qism o`rnida butun: 
3.Ko`plik o`rnida birlik ishlatish: Talabaning vazifasi, domlaning so`zini yerda qoldirmaslik. 4. 
Jins o`rnida tur: bedana-quSh, sazan-baliq, kobra-ilon, Mars-planeta.  

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   247   248   249   250   251   252   253   254   ...   339




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish