Navoiy davlat pedagogika instituti tarix fakulteti «davlat va huquq nazariyasi»

Demokratik tartib asosan ikki xil usulda amalga oshiriladi. 

1.
Vakillik demokratiyasi usuli
- bunda O’zbekison hududida yashovchi aholi Oliy Majlisga 
vaqil deputat saylaydi, davlat aahamiyatiga ega bo’lgan iqtisodiy, siyosiy va huquqiy masalalarni 
xalqning vaqili deputatlar sessiyasida muhokama qilib, ularning qabul qilib, davlatni idora etishda 
xalq o’z vaqillari orqali katnashadi. 
2. Bevosita demokratiya usuli-
O’zbekistonda demokratiyani amalga oshirishda, davlatni idora 
etishda xalqning bevosita ishtirokini ta'minlaydi, ya'ni davlat ahamiyatiga ega bo’lgan masalalarni 
xalqning muhokamasiga qo’yadi, xalq shu yo’l bilan davlatni boshqarishda ishtirok etadi. 
Nodemokratik
siyosiy tartib-demokratik usulga qarshi bo’lib, totalitar, avtoritar va fashistik 
shakllarda bo’ladi. Totalitar tartibda davlat boshqaruvi markazlashgan va buyruqbozlik asosida 
bo’ladi. Fuqarolarning huquq va burchlari ta'minlanadi, barcha davlat hokimiyati yagona diktatura 
yo’lida bo’ladi. Masalan, sobiq, Sovet davlati markazlashgan partiya diktaturasi asosida 
boshqarilgan. Shuning uchun bu davlat inkirozga uchradi.
Avtoritar tartib
–bu qonunlarni amalga oshirmaydigan, xalq itoat hilgan davlat tepasida 
turuvchi ,bir kishi podsho, monorhning cheklanmagan hokimiyatidir.
Fashiistik tartib
-bu jamiyatdagi barcha demokratik erkinliklarni taraqqiyparvar kuchlarni 
bostiradigan terroristik diktaturadir. Bunda jamiyat hayotining barcha sohalari harbiylashtiriladi. Bu 
hokimiyatning asosiy usuli hirgin va zo’ravonlikdir. Masalan, bu tartib HH asrning ikkinchi 
yarmida Germaniya, Italiya, Ispaniya, Portugaliya, Janubiy Afrika Respublikasi va Chilada 
o’rnatiladi.
Yuqorida bayon etilganlardan ko’rinib turibdiki, davlat shakllari uch qismdan-davlat boshqarish, 
davlat tuzilishi va siyosiy tartibdan iborat. Bular har bir davlatning iqtisodiy tuzilishi jamiyatdagi 
milliy munosabatlarga qarab belgilanib, o’zgarib rivojlanibturadi.