Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti geografiya o

Belgilarni bir-biridan farqlash: 
a-  shakli  bo`yicha;  b-  katta-kichikligi  bo`yicha;  v-  oriyentirovkasi  bo`yicha;  g- 
rangini och-to`qligi (tiniqligi) bo`yicha; d- ichki stro`qturasi bo`yicha 
          a                                    b                             v 
 
Chiziqli belgilarni bir-biridan farqlash: 
a-  kengligi  bo`yicha;  b-  rasmi  (stro`qturasi)  bo`yicha;  v-  rangini  och-to`qligi 
(tiniqligi) bo`yicha 

---

 
Maydonli belgilarni bir-biridan farqlash: 
a-  rangini  och-to`qligi  (tiniqligi)  bo`yicha;  b-  stro`qturasi  bo`yicha;  v- 
to`ldiradigan  belgilarni  rasmi  bo`yicha;  g-  shtrixovkalarning  oriyentirovkasi 
bo`yicha 
 
Kartografik  belgilarni  o`rganishda  tahlil  qilishda,  takomillashtirishda  va 
yangilarini ishlab chiqishda ularni kartografik tasvirlash usullari bo`yicha farqlash 
qulay.  Chunki  ular  xaritaga  olinayotgan  hodisalarni  joylanish  harakterini  va 
mohiyatini  hisobga  oladi.  Foydalanilayotgan  va  foydalanishi  mumkin  bo`lgan 
kartografik  belgilarni  behad  ko`pligiga  qaramasdan  kartografik  tasvirlash 
usullarining soni unchalik ko`p emas. 
Asosiy  usullar  bo`lib  quyidagilar  hisoblanadi:  belgilar,  chiziqli  belgilar, 
izoliniyalar  (teng  chiziqlar),  sifatli  va  miqdorli  fonlar  (ranglar),  ma'lum  joyga 
taaluqli  diagrammalar,  nuqtalar,  areallar,  harakatdagi  belgilar  (vektorlar), 
kartodiagrammalar  va  kartogrammalar.  Xaritalardagi  yozuvlar  ham  kartografik 
belgilar rolini bajarishi mumkin. 
Belgilar 
alohida 
tasvirlash 
usuli 
sifatida 
xarita 
masshtabida 
ifodalanmaydigan  yoki  kartografik  belgiga  qaraganda  kam  (kichik)  maydonni 
egallaydigan  ob'ektlarni  o`rnashgan  joyini  ko`rsatish  uchun  va  umuman  aniq 
(konkret)  punktlarga  joylashtirilgan  hodisalarni  tasvirlab  berish  uchun 
qo`llaniladi.  Masalan,  topografik  xaritalarda  belgilar  bilan  joydagi  predmetlar; 
kilometr  va  yo`l  ko`rsatkichlari,  yakka  o`sgan  oriyentir  ahamiyatiga  ega  bo`lgan 
daraxt(lar),  radiomachtalar  va  hokazo.  Mayda  masshtabli  mavzuli  va 
umumgeografik  xaritalarda  belgilar  ob'ektlarni  o`rnashgan  joyini  va  turini 
ko`rsatishdan  tashqari  ko`pincha  boshqa  funksiyalarni  ham  bajaradi.  Masalan, 
ob'ektni  miqdor  ko`rsatkichlarini  (katta-kichikligini),  ahamiyatini,  uni  vaqt 
mobaynida  o`zgarishini  va  hokazolarni  tavsiflaydi.  Masalan,  aholi  punkti  belgisi 
shu  punktdagi  aholi  joylanish  tipini  (shahar,  shahar  tipidagi  posyolka,  qishloq), 
aholi  sonini,  shuningdek  ushbu  punktni  ma'muriy  ahamiyatini  ko`rsatishi 
mumkin.  

---