Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti biologiyaning kontseptual asoslari

SEMENAR 11-12.
Mavzu: Jinsiy hujayralarning hosil bo`lishi. Gametognez, jinsiz va jinsiy ko`payish. Qo`sh urug`lanish.
Darsning maqsadi: Jinsiy hujayralarning hosil bo`lish, gametognez, jinsiz va jinsiy ko`payish. qo`sh urug`lanish bo`yicha bilim, ko`nikma va malakaga ega bo`lish..
Kerakli jihozlar: SEMENAR ishlanmasi, jadvali, slaydlar, plakatlar.
Asosiy ma’lumotlar:
Jinsiy va jinssiz kо‘payish.
Kо‘payish


jinsiy jinssiz
kо‘p hujayralilar bir hujayralilar kо‘p hujayralilar bir hujayralilar
1. otalantirilmagan 1. konyugatsiya 1. vegetativ kо‘payish 1. bо‘linish
2. otalantirilgan 2. kopulyatsiya 2. poliembrioniya 2. endogoniya
3. spora hosil qilish 3. shizogoniya 4. kurtaklanish 5. spora hosil qilish


Konyugatsiya bir hujayrali hayvonlarda kuzatiladigan irsiy omillarni о‘zaro almashtirish bilan boradigan jarayonga aytiladi. Bu hodisada ikka tanadagi katta va kichik yadrolar makronukleus va mikronukleusda murakkab jarayonlar kechadi. Mikronukleus mitotik jihatdan bо‘linib yaqinlashgan 2 ta infuzoriya о‘zaro yaqinlashib ular orasida protoplazmatik kо‘prikcha hosil bо‘ladi. Har bir tanada makronukleus erib ketadi, mikronukleusdan esa migratsiya qiluvchi 2 ta yadrocha hosil bо‘ladi. Har bir migratsiya qiluvchi yadro gaploid xromosoma yig‘indisiga ega. Yadrochalar bilan almashiningandan keyin statsionar doimiy yadro bilan migratsiya qilgan yadrocha о‘zaro qо‘sxilib ketadi va diploid yig‘indiga ega bо‘lgan xromosomalar hosil bо‘ladi va katta va kchik yadrolar qaytadan ikkala tanada tiklanadi. Bunday jarayonni konyugatsiya deb atalib ikala infuzoriya bir biridan uzoqlashadi. Ba’zi bakteriya turlarida retsipiyent urg‘ochi donor erkak vakillari ham mavjuddir. Ular о‘rtasida doimiy konyugatsiya kuzatiladi. Lekin infuzoriyalar konyugatsiyasidan batamom farqlanib yaqinlashib kelgan bakteriyalar о‘zaro tig‘iz birikkandan sо‘ng DNK iplarining ma’lum bir qismi bilan almashadi.
Gametalarning hosil bо‘lishi va kopulyatsiyasi.
Interfaza I Profaza I
Prometafaza I
Birinchi bо‘linish Metafaza I
Anafaza I
Meyoz Telofaza I
Interfaza II – interkenez
Prometafaza II
Metafaza II
Ikkinchi bо‘linish Anafaza II
Telofaza II