Navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti

MO’YNA SANOATI

O’zbekistonda mo’ynado’zlik bilan qadimda yakka hunarmandlar shug’ullangan. Oshlangan qo’y terisidan po’stin, telpak va h.k. tikilgan. 20-yillardan hunarmandlar artellarga birlashtirildi. Toshkent ko’n-mo’yna zavodi 1956 yil charm-galantereya buyumlari kombinati nomi bilan tashkil qilingan. Ayollar va bolalar paltosi, bosh kiyimlar, astari mo’yna, avrasi gazlama bo’lgan buyumlar ishlab chiqargan. «Buxoro qorako’li» aksiyadorlik jamiyatida qorako’l terilariga ishlov beriladi. 70-80-yillardan respublikada, ayniqsa Qoraqalpog’istonda mo’ynali hayvonlar – ondatra, nutriya, qunduz kabi mo’ynali hayvonlarni sanoat usulida boqish, ya’ni darrandachilik yo’lga qo’yildi. 1996 yilda Namangan shahrida so’n’iy mo’yna fabrikasi (O’zbekiston-Germaniya qo’shma korxonasi) ishga tushirildi. Keyingi yillarda mo’ynali kiyim-kechaklar ishlab chiqaradigan sexlar, qo’shma, kichik va xususiy korxonalar tashkil topdi. O’zbekiston qorako’li va undan tayyorlangan po’stin, beretka, manto va boshqa mahsulotlar xalqaro bozorlarda yuqori qadrlanadi. «o’zbek qorako’li» kompaniyasi (1998) tarkibidagi xo’jaliklar va korxonalar qorako’l teri yetishtirish, uni oshlash, qorako’ldan tikilgan turli kiyim-boshlar ishlab chiqarish va sotish bilan shug’ullanadi (2005 yilda O’zbekistonda 675,2 ming dona qorako’l teri tayyorlandi). Respublikaning o’zida tayyorlangan va chetdan keltirilgan mo’ynalar (ondatra, nutriya, qunduz va boshqalar terisi) dan ustki va bosh kiyimlari tikiladi.