Navoiy davlat pedagogika instituti tabiatshunoslik fakulteti geografiya o`qitish metodikasi kafedrasi

va  Duglas  Mouson  1909  yilning  16  yanvarida  janubiy  magnit  qutbining 

o’sha vaqtda  joylashgan  o’rnini topishadi. 72

0

25

1

 janubiy  kenglik, 155

0

16

1

 

sharqiy uzoqlik, 2213 m balandlik.  

1910  yilda  norveg  Rual  Amundsen  “Fram”  kemasida  yo’lga  chiqadi  va 

1911 yil 14 yanvarida Kitli buxtasida to’xtab, “Franxeym” qishki lagerini tashkil 

etishadi.  Rual  Amundsen  janubiy  qutbga  boorish  uchun  Shelkton  va  Skottga 

nisbatan  yaqin  yo’lni  tanlagan  edi.  Shuningdek  juda  aniq  yo’lni  hisoblab 

chiqqan edi. 80

0

 va 85

0

 janubiy kengliklar orasida har bir gradusda u oziq-ovqat 

va  yoqilg’I  saqlanadigan  omborni  oldindan    tashkil  etgan  va  ularga  uzoqdan 

ko’zga tashlanish uchun mahkam qilib bayroqlar o’rnatgan edi. 

---

Janubiy  qutbga  borish  uchun  Amundsen  1911  yilning  19  oktabrida  4 

o’rtog’i  va  itlarga  bog’langan  chanalarda  yo’lga  chiqadi.  85  paralleldan  so’ng 

Ross  shelf  muzligidan  Koroleva  Mod  tog’iga  ko’tariladigan  og’ir  yo’l 

boshlanadi. Platoda oziq-ovqat  va yoqilg’i kam qolgandan so’ng  Amundsen bir 

nechta  itni  o’ldirib  ularning  go’shtini  yeyishadi.  Plato  ustida  ular  2300  m  dan 

3300  m  gacha  ko’tarilishadi,  so’ngra  pastga  tusha  boshlaydilar.  Norveglar 

Janubiy  qutbga  1911  yilning  15-16  dekabrida  yetib  kelishadi  va  Norvegiya 

bayrog’i o’rnatilgan  Palatka qurishadi. 17  dekabrda Shimolga  yo’nalib,  har  uch 

kunda  it  o’ldirib,  yaqin  omborgacha  yetib  kelishadi.  Borish  va  qaytish  uchun 

2800  km  masofani  o’tib  Amundsen  va  ortoqlari  100  kunlik  poxoddan  keyin 

1912 yilning 25 yanvarida Kitli buxtasiga yetib kelishadi.