Navoiy davlat pedagogika instituti ingliz tili va adabiyoti fakulteti mustaqil ish

НПС (ВСД(B1:B6),B1:B6) = 0,
Misol. Aytaylik, loyiha bo`yicha umumiy harajatlar 500 mln so`mni tashkil qilsin. Kutilayotgan daromadlar esa to`rt yil mobaynida mos ravishda 50 mln so`m,
100 mln so`m, 300 mln so`m va 200 mln so`mni tashkil qilsin. Agar bozor daromad normasi 12 % bo`lsa, mazkur loyihani iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqligini investitsiyalar aylanmasi tezligini e`tiborga olgan xolda baholashga xarakat qilamiz.
Yechish. Faraz qilaylik, A1:A5 yacheykalarda mos ravishda -500, 50, 100, 300, 200 sonlari saqlanayotgan bo`lsin. U xolda ichki investitsiyalar aylanmasi tezligi
ВСД(A1:A5) = 9.25 %
ga teng bo`ladi. Bu esa bozordagi normadan kam. SHu sababli taklif etilayotgan loyig’a iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq emas va uni rad etish mumkin.
Misol. Loyiha bo`yicha navbatdagi to`rt yil mobaynidagi daromadlar 50000 ming so`m, 100000 ming so`m, 300000 ming so`m va 200000 mings o`mni tashkil qilishi kutilmoqda. Investitsiyalarning aylanish tezligini 10 : gacha ko`tarish uchun boshlang’ich xarajatlar qanday bo`lishi kerak?
Yechish. Bu masalani xal qilish uchun EXCEL muhitidagi SERVIS bosh menyusidagi parametrlarni tanlash mexanizmidan foydalanamiz. Buning uchun СЕРВИС menyusining ПОДБОР ПАРАМЕТРА tugmasidan foydalanamiz.
Faraz qilaylik, A2:A5 yacheykalarda mos ravishda 50000, 100000, 300000 va 200000 sonlari saqlanayotgan bo`lsin. B1 yacheykaga ВСД(A1:A5) funksiyasini kiritamiz. Kursorni B1 yacheykaga o`rnatamiz va EXCEL ning bosh menyusidan СЕРВИС → ПОДБОР ПАРАМЕТРА tugmalarini chertamiz va ochilgan dialog oynasini quyidagicha tarzda to`ldiramiz:

Natijada A1 yacheykada loyiha bo`yicha xarajatlar summasi xosil qilinadi: A1=-489339.

ЧИСТВНДОХ funksiyasi. Ushbu funksiya bir qator muntazam bo`lmagan tushumlar xamda o`zgaruvchan miqdordagi to`lovar uchun ichki aylanish tezliogini aniqlaydi. ЧИСТВНДОХ funksiyasi yrdamida hisoblangan qiymat — bu joriy sof bahoga mos keluvchi protsent stavkasini anglatadi. Mazkur funksiya umumiy ko`rinishda quyidagicha yoziladi: