Navoiy davlat konchilik instituti

Petrotermal  va  geotermal  resurslar
.  Barcha  qayta  tiklanadigan  energiya  turlaridan 
absolyut  miqdori  bо‗yicha  О‗zbekiston  yer  bag‗ri,  quruq  tog‗li  jinslar  (petrotermal 
resurslar)  va  gidrotermal  suv  bilan  yirik  basseynlar  kо‗rinishda,  eng  katta  integralli 
energetik  potensialiga  ega.  Energetikada  foydalanish  uchun  eng  istiqbolli  petrotermal 
resurslar hisoblanadi, ya‘ni 4...6 km chuqurlikda yotadigan, 70 oS-dan to 3000 oS-gacha 
qizdirilgan  granitoidlar  yirik  massivlar.  Bunday  mintaqalarga  kiradi  Amudaryo  geologik 
botiqlik, Janubiy Orol yaqinida, Farg‗ona vodiy Chust-Adrasman petrotermal anomaliyasi, 
Qizilqum sahro.  
Yalpi  potersialni  baholash  uchun  3000  m  chuqurligigacha,  tog‗  jinslarning  issiqlik 
о‗tkazuvchanlikni  va  issiqlik  oqim  zichliklarning  о‗rtacha  statistik  kattaliklarni  hisobga 
olgan  holda,  о‗rtacha  termogrammalar  hisoblab  chiqilgan.  Hisoblar  kо‗rsatadiki, 
О‗zbekiston respublikasi maydoni va 3 km chuqurligi bilan chegaralangan hajmda quruq 
qizdirilgan jinslarda (petrotermal resurslar) geotermal energiyaning yalpi potensiali 67.105 
mln t n.e. tashkil etadi. Petrotermal resurslardan foydalanish texnologiyalar bо‗lmaganligi 
sababli texnik imkoniyalar aniqlanmagan.  
Respublikada geotermal energiya resurslarni aniq tadqiqot ishlarni о‗tkazmaganligi tufayli 
texnik potersiali aniqlanmagan. Keltirilgan baholar  О‗zbekistonda neft va gaz konlarning 
tuzilishida  va  joylashishida  bо‗ladigan  chuqur  issiqlik  massa  almashuv  jarayonlarni 
mahsus geologik tadqiqotlarga, yer osti suv resurslarni tadqiqot natijalarga, hamda neft va 
gaz qidiruv burg‗ilash dala ekspeditsiyalar ma‘lumotlarga asoslangan.  
Issiqlik  ta‘minotida  yoki  elektr  energiyani  ishlab  chiqarishda  geotermal  resurslardan 
foydalanish  masshtabli  imkoniyatlarni  baholash  uchun  kompleks  tadqiqot  ishlarni  olib 
borish  kerak.  Geotermal  elektrostansiyalarning  texnologik  konturda  past  temperaturada 
qaynaydiganissiqlik  tashuvchilarga  asoslangan  energetik  sikllarda  birlamchi  issiqlik 
tashuvchilarni  о‗zgartirish  zamonaviy  texnologiyalardan  foydalanish  imkoniyatlarni 
tadqiq qilish zarur.