Navoiy davlat konchilik instituti konchilik fakulteti «konchilik ishi» kafedrasi

Y  u  r  i  q  n  o  m  a.  Qonun  yoki  boshqa  me'yoriy  hujjatlarni  tushuntirish  maqsadida 

chaqiriladigan  huquqiy  xujjat.  Muassasa  (ularning  bo’limlari  xizmatlari)  ,  mansabdor  shaxs  va 

fuqarolarning  tashkiliy,  ilmiy  –  texnikaviy,  moliyaviy  va  boshqa  maxsus  faoliyat  tomonlari 

xususida  tartib  –  qoida  o’rnatish  maqsadida  davlat  boshqaruvi  organlari  tomonidan  chaqiriladi. 

(yoki  ularning  rahbarlari  tasdiqlaydi).  Xalq  deputatlari  Sovetlari  ijrioya  komitetlari,  ularning 

boshqarma va bo’linmalari yo’riqnomalar chaqirmaydi.  

Q o i d a – muayyan harakat tartibotini belgilaydi (idora joylashgan uy-joydan foydalanish 

qoidasi;  arxivga  xujjat  materiallari  topshirish  qoidasi)  yoki  o’rnatilgan  me'yordan  kelib  chiqib 

bajariladigan faoliyatni ko’rsatadi (ichki tartibot qoidasi, oliy o’quv  yurtiga qabul qilish qoidasi). 

N i z o m. Muassasa yoki uning tarkibiy bo’linmalari tuzilishi, huquqi, vazifalari, burchlari, 

ishni tashkil qilishlari tartibotini belgilaydigan huquqiy xujjat. Nizom ayrim mansabdor shaxslarga 

va turli tadbirlar (qo’rik, musobaqa, konkurs va boshqalar)ga nisbatan ham tuzilishi mumkin. 

U s t a v.  Muayyan munosabat doirasidagi faoliyat  yoki biror davlat organi, muassasaning 

tuzilishi vazifasini  yo’naltirib turadigan asosiy nizom va qoidalar majmui. Ustav biror organ  yoki 

muassasa  vazifalari  va  huquqiy  xolatini  tavsiflaydigan  normativ  ahamyatga  ega.  Binobarin  ustav 

nizomga  nisbatan  keng  tushunchadir.  U  ko’proq  ma'lum  bir  tarmoq,  soxalar,  yirik  muassasalar 

bo’yicha  to’ziladi.  Chunonchi,  davlat  nashriyotlari  bo’yicha  namunaviy  ustav  qabul  qilingan,  shu 

asosda har bir nashryot o’z nizomini qabul qiladi. Ustavning eng zaruriy qismlari nizomning zaruriy 

qismlariga o’xshash bo’ladi.