Navoiy Davlat Konchilik institute ―Konchilik‖ fakulteti

artezian xavzalarini hosil qiladi. Suv singadigan qatlamning yer yuzasiga chiqqan suv bilan ta'minlanadigan 

qismi  suvli  gorizontning  tuyinish  soxasi  deyiladi.  Bosimli  suvlarning  yer  yuzasiga  chiqadigan  joyi  oqish 

soxasi yoki bo’shalish soxasi deyiladi. 

Yoriqlarda  joylashgan  yoki  karst  suvlari.  Granit,  diorit,  qumtosh,  oxaktosh  va  shular  singari 

mustaxkam tog‘ jinslari yoriqlari orasida xarakat qiladigan suvlar yoriqlarda joylashgan suvlar deb ataladi. 

Yoriqlarning bir-biri bilan qo‘shilishi va bog‘lanishi sababli bulardagi suv, grun suvlaridan farqli o‘laroq, xar 

tarafga oqishi, pastga oqishi yoki yuqoriga ko‘tarilishi mumkin.  

Yer  ostida  hosil  bo‘lgan  bo‘shliq  -  karstlardagi  suvlar  karst  suvlari  deyiladi.  Bu  suvlar  tog‘  jinslarida 

gorizontal  va  vertikal  yunalishda  xarakat  qilib,  tutash  oqimlar  hosil  qiladi.  Karst  suvlari  yuzaki  suvlar  bilan 

o‘ziga xos aloqasi bilan ajralib turadi. Ko‘p xollarda yuzaki suvlar o‘z xarakati davomida karst rivojlangan 

maydonlarga kelib, yer ostiga singib ketadi, so‘ngra tog‘-yonbag‘irliklaridan, daryo qirg‘oqlaridan mo‘l suvli 

buloqlar tarzida yer yuzasiga chiqadi. (4-rasm). 

 

 

4-rasm. Tinch buloqlar. 1 - yoriq suvlari; 2 - karst suvlari. 

Karst  suvlarining  satxi  va  sarfi  keskin  o‘zgarib  turadi.  Yer  yuzasida  karst  bo‘shliqlari  ko‘p  bo‘lsa, 

suvning  yutilishi  ko‘payib  va  tezlashib  ketadi.  Natijada  karst  rayonlaridagi  buloqlarning  suv  sarfi  va  suv 

toshqini yoki ko‘p yomg‘ir yog‘ishi bilan tez ko‘payadi va aksincha.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---