Навоий давлат кончилик институти ва тошкент давлат техника университети илмий даражалар берувчи

4 - Rasm. Kompressorning ichki yonuv dvigatelining issiqligini utilizatsiya qilish kurilmasi.

1 – kompressor; 2 – ichki yonuv dvigateli; 3 – radiator; 4 ¬ ventilyator; 5 – issiqlik almashtirgich; 6 – tutun gazlari quvuri; 7 – quvur; 8 – ejektsiyali soplo; 9 – havo yigʼgich; 10 – zadvijka;11 va 12 – uyurmali quvur.

Qurilma quyidagicha ishlaydi: kompressor dvigateli ishga tushgandan soʼng, kompressorning (1) havo yigʼgichidan (9) siqilgan havo uyurmali quvurlariga (11) va (12) uzatiladi, uyurmali quvurlarda havoning sovuq va issiq harorat oqimlariga ajralishi sodir boʼladi. Sovuq havo oqimi uyurmali quvurlarda ajratilgandan soʼng skvajinaga yuboriladi, bunda sovutilgan havo skvajina zaboyida harorat tartiblarini normallashtirish imkonini beradi. Ejektsiyali soplo (8) orqali issiq havo oqimi ichki yonuv dvigatelining (2) tutun gazlari quvuridan (6) kelayotgan issiq oqim bilan aralashib issiqlik almashgichga (5) yuboriladi.

Ventilyator (4) radiatorning (3) issiqligini olib, uni issiqlik almashtirgichga yoʼnaltiradi (5), issiqlik almashtirgich tutun gazlari oqimi harakatiga qarshilik hosil qiladi, bu esa dvigatelning foydali quvvatini kamaytiradi va uning yoqilgʼi sarfini oshiradi. Issiqlik almashtirgichni qarshiliklarining zararli taʼsirini kamaytirish uchun (11) va (12) uyurmali quvurlardan yuqori bosimli issiq oqim ejektsiyali soploga (8) beriladi, bunda, soplodan yuqori tezlikda chiqadigan uyurmali quvurning issiq oqimi tutun gazlarini oʼzi bilan birga tortib ketadi va ejektsiya holatini yaratadi. Bu esa issiqlik almashtirgich tomonidan tutun gazlari harakatiga qoʼrsatiladigan qarshilikni kamaytiradi va dvigatelning foydali quvvatini oshiradi, yoqilgʼi sarfini esa kamaytirish imkonini beradi.

Ichki yonuv dvigatelining samaradorligiga tutun gazlari ejektsiyasining taʼsirini aniqlash maqsadida uyurmali quvurdan havo oqimi bilan tutun gazlari ejektsiyasida yoqilgʼi sarfi tajribada tadqiq qilindi.

Tajriba ishlarini bajarishda 5-rasmda sxematik koʼrinishi keltirilgan moslamadan foydalanildi.