Навоий давлат кончилик институти кимёвий технология кафедраси

Изолирланган система – ташқи муҳит билан модда ҳам, энергия ҳам алмашмайди. масалан: термостатда содир бўладиган кимёвий реакция. Амалда бундай система бўлмайди. Адиабатик системалар-ташқи муҳит билан энергия алмашмайдиган системалардир. Системалар гомоген ва гетероген бўлади Фаза – гетероген системанинг чегара сирт билан ажралган ва ҳамма нуқталарида бир хил физикавий хоссага эга қисми. Системанинг ҳолати деганда унинг барча физик ва кимёвий хоссалари ва термодинамик параметрлари йиғиндиси тушунилади. Системанинг ҳолатини характерлаш учун кўпинча Р, t, V ва модда концентрациясидан фойдаланилади. Термодинамик параметрлар интенсив ва экстенсив параметрларга бўлинади.

• Интенсив параметрлар – системанинг массасига боғлиқ бўлмасдан, системалар контактда бўлганда тенглашадиган параметрлар (t, Р, d, C, µ) – улар системанинг асосий ҳолат параметрлари ҳисобланиб, системанинг сифат характеристикаларини бирлаштиради.
• Экстенсив параметрлар – системанинг массасига боғлиқ бўлган параметрлар (m, V, Cсиғ., U, H, S, ΔG, ΔҒ) – системанинг ҳолат функциялари ҳисобланади.
• Системанинг экстенсив хоссалари, система қисмларининг экстенсив хоссалари йиғиндисига тенг (аддитивлик хоссага эга).
• Интенсив хоссалари фақат системанинг табиатига боғлиқ бўлиб, аддитивлик хусусиятига эга эмас.
•  Термодинамик параметрлар ташқи ва ички параметрларга бўлинади. Одатда, Р (босим) ва Т (ҳарорат) системага нисбатан ташқи параметрлар ҳисобланади.

• Termodinamik parametrlarning hattoki bittasining o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan sistemadagi har qanday o‘zgarish termodinamik jarayon deyiladi.
• Agar parametrning o‘zgarishi faqat boshlang‘ich va oxirgi holatlargagina bog‘liq bo‘lib, jarayonning yo‘liga bog‘liq bo‘lmasa, bunday parametr holat funksiyasi deyiladi

• Mavzu bo’yicha nazorat savollari.
• 1. Fizik kimyo fanining asosiy tushinchalari va bo’limlari?
• 2. Fizik kimyo fanida qanday usullardan foydalaniladi?
• 3. Fizik kimyo fanining boshqa kimyoviy fanlar o’rtasidagi o’rni qanday?
• 4. Fanni o’rganishning tеrmodinamik usuli nimalarga asoslangan?
• 5. Fizik kimyo fanini kimyoviy tеxnologiyada ahamiyati qanday?