National researches of uzbekistan: conferences

Foydalanilgan adabiyotlar
1. R.A. Mavlonov, M. Arabova, G’. Salohitdinova “Pedagogik texnologiya” Т. O’zbekiston 
Respublikasi Fanlar Akademiyasi. “Fan” nashriyoti. 2008.
2. J. G’. Yo’ldosheva, F. Yo’ldosheva, G’. Yo’ldoshev “Interfaol ta’lim sifat kafolati” Т. 2008.
3. J. G’. Yo’ldosheva, F. Yo’ldosheva “Interfaol ta’lim sifat kafolati” Т. “O’qituvchi” 2008. 
4. G’oziеv E. Pеdagogik tеxnologiyaning psixologik asoslari. – «Xalq ta’limi», 1999- yil 
6-son.
5. www.ziyonet.uz 

---

74
Апрель 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА МИЛЛИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
TEMUR TUZUKLARI TAMOYILLARI ASOSIDA TALABALARNI 
VATANPARVARLIK RUHIDA TARBIYALASH.
Samadov Vohih Tolibovich
Buxoro davlat universitetining Pedadagogika 
instituti 1-bosqich magistranti.
Anatatsiya:
Buyuk davlat arbobi Amir Temurning “Temur tuzuklari” tamoyillari asosida 
o‘sib kelayotgan yosh avlodni harbiy vatanparvarlik ruhida tarbiyashga doir keng ma’nodagi 
hikmatli so‘zlarida urfu-amallar bayon etilgan. 
Kalit so‘zlar: 
Komillik, tarbiya, sadoqt,burch,ehtirom.
Zamonaviy komil insonni tarbiyalash bugungi kunning eng dolzarb vazifalaridandir. Komil 
inson tarbiyasida ajdodlarimiz pandnomalari, o‘gitlari muhim ashamiyatga ega.
Buyuk davlat arbobi Amir Temurning “Temur tuzuklari” mana shunday pandnomalardan bo‘lib, 
unda podsholarning turish turmushi, axloq-odob normalari haqida fikrlar bayon etilgan. Risola ikki 
qismdan iborat: birinchisi, Temur hayoti, ikkinchisi, vorislarga atalgan vasiyat va pand-nasihatlar.
«Temur tuzuklari»da davlat idorasi, fuqarolarga munosabatda adolat va diyonat mezonlariga 
amal qilish, yurt tinchligi va obodligi bosh g‘oya sifatida ilgari surilgan. Amir Temurning parokanda 
xalqni birlashtirib markazlashgan davlat tuzish haqidagi fikrlari asosida mamlakat obodligi, xalq 
osoyishtaligini ta’minlashga yo‘naltirilgan bunyodkor g‘oyalar paydo bo‘lgan.
Bu g‘oyalar Temuriylar davlati g‘oyaviy tamoyillarining ustivor yo‘nalishi edi. Amir Temurning 
bunyodkorlik g‘oyalari va amaliy faoliyati katta ahamiyatga ega bo‘lib uning asosiy maqsadi 
bunyodkorlik va yaratuvchilik edi.
«Temur tuzuklari»da: «Agar fuqarodan birining uy-imorati buzilib, tuzatishga qurbi 
yetmasa, kerakli uskunalarni yetkazib berib, unga yordam berilsin», degan fikrlar bayon etilgan. 
Sohibqiron o‘z bunyodkorlik maqsadiga erishish uchun sobitqadamlik bilan harakat qilgan. Uning 
«Temur tuzuklari»da «Biror ishni bajarishni o‘ylasam butun zehnim, vujudim bilan bog‘lanib, 
bitirmagunimcha undan qo‘limni tortmadim», degan fikrlari bugun sham o‘z ahamiyatini 
yiqotmagan. Uning Movarounnahr, Xuroson va boshqa yurtlarda barpo etgan inshootlari, temuriylar 
sulolasi davridagi madaniyat, fan va adabiyot sohasidagi yutuqlari buning yorqin misolidir.
Amir Temur feodal tarqoqlik va o‘zaro nifoq avj olgan bir sharoitda xalqni o‘z g‘oyalari 
atrofida birlashtira olganligi temuriylar davlati bir necha asr mobaynida gullab yashnashi, ilm-
fan rivojlanishiga yo‘l ochib berdi. «Men o‘z saltanatimni dini islom, tiyra va tuzuk asosida 
mustashkamladim, degan edi buyuk sarkarda, saltanatni boshqarishda uchragan har qanday voqea 
va ishni tuzuk asosida bajardim».
Amir Temur «Kim menga do‘stlik qilgan bo‘lsa, do‘stligi qadrini unutmadim va unga muruvvat, 
ehson, izzatu ikrom ko‘rsatdim» deb do‘stlikni yuksaklarga ko‘taradi. Do‘stlikning o‘ziga xos 
qonuniyatlari borligini, do‘stlik faqat do‘stlik bilan qaytarilishini, o‘ning zamirida sadoqat 
tushunchasi mujassam ekanligini ta’kidlagan. U insonlarni kechirimli, insonparvar, jasur va mard 
bo‘lishga chaqiradi. Amir Temurning mag‘lub bo‘lgan Sulton Boyazidga ko‘rsatgan ehtiromi 
uning insoniylik, bag‘rikenglik, kechirimli bo‘lishdek fazilatlaridan dalolat beradi.
Amir Temur oqil va tadbirli sarkarda sifatida ishga tayinlash va ozod etishda adolat mezoniga 
amal qilgan. U va’daga vafo har bir mard insoning burchi ekanligini ta’kidlaydi va shunday 
yozadi: «Men kimga va’da bersam, unga vafo qildim, har bir va’daga xilof ish qilmadim. 
Men doimo va’dalarimni aniq bajarsam, shundagina odil bo‘lishimni va hech bir kimsaga jabr 
yetkazmasligimni angladim».
Sohibqiron ilm ahlini qo‘llab-quvvatladi, insonlarga mehr muruvvat ko‘rsatdi. «Har bir 
shaharda masjidlar, madrasalar, xonaqolar qurishni, musofir yo‘lovchilar uchun yil ustiga rabotlar 
bino qilishni, daryolar ustiga ko‘priklar qurishni buyurdim», deydi u.
Amir Temur o‘zidan keyingi avlodga