Насослар ва насос станциялари

Nasosning so‘rilish balandligi N_vak uning korpusida hosil bo‘ladigan havo siyraklanishi bilan belgilanadi. Siyraklanish darajasi tashqi barometrik bosimning (r_b) ishchi g‘ildirakning kirish qismidagi suyuqlik so‘rilishi ichki mutlaq bosimidan ortiqligi bilan belgilanib, quyidagi formula bilan belgilanadi, m:
р  ( р   ²  2g)
_Nvak= б ВС ВС _.
g
Siyraklanish ko‘rsatkichi shunday bo‘lishi kerakki, suyuqlikning ishchi g‘ildiragiga kirishdagi r_vs bosimi berilgan t haroratda uning bug‘lari bosimidan (r_{p.j t}) ortiq bo‘lsin, aks holda kavitatsiya deb nom olgan hodisa yuz beradi.
Markazdan qochma nasosning normal ishlashini ta’minlaydigan, kavitatsiyaning oldini olishga qaratilgan asosiy vosita – uni quyi rezervuardagi suv darajasiga nisbatan shunday balandlikda o‘rnatishdan iborat va bunda g‘ildirakka kirish joyidagi bosim har doim haydalayotgan suyuqlik bug‘lari bosimidan ortiq bo‘lsin.
Nasosni quyi rezervuardagi suyuqlikning minimal darajasidan o‘rnatish balandligini mazkur formulaga binoan aniqlaydilar, m:

N = ^
 ^{2 }

g.v Н ^доп  ^ h
_ bc _,

Bunda
вак

_ bc _{2g }

вак
N ^доп – so‘rilishning yo‘l qo‘yiladigan vakuummetrik balandligi,m; h_vs – so‘ruvchi quvurda oqim (napor) yo‘qotilishi, m;
v_vs – nasosning so‘ruvchi patrubkasidagi suyuqlik oqish tezligi, m/s.

вак
So‘rilishning yo‘l qo‘yiladigan vakuummetrik balandligi (N ^доп ) nasos pasportida ko‘rsatilib, uning normal barometrik bosim – 0,098 Mpa va

вак
haydalayotgan suyuqlik harorati 20°C bo‘lgan hol uchun ishchi tavsifida keltiriladi. Nasosning o‘zgacha ish sharoitida pasport ko‘rsatkichlariga tuzatish kiritib N ^доп ni quyidagi formula bo‘yicha aniqlash talab etiladi, m:

доп
доп
 р_б 

^Нвак
 Н_{вак.пасп}  ^ _g 10^  (h_{П , Ж}  h_{П. Ж 0} ),

_{ } t 20
Bunda
r_b – haqiqiy mavjud barometrik bosim, Pa;
h_p.j – suyuqlik bug‘larining berilgan haroratda (uprugost)ligi, m. Suv uchun t haroratga bog‘liq bo‘lgan h_p.j ko‘rsatkichi jadvalda keltirilgan;
h_p.jtq20° – suyuqlik bug‘larining 20° haroratda (uprugost)ligi, m.
5.1-jadval
^{Suv uchun t°C ga bog‘liq ravishda h}p.j ^{ko‘rsatkichi}

t°C	0	10	20	40	60	80	100
^hp.j^,^m	0,06	0,12	0,24	0,75	2,03	4,83	10,33