Насослар ва насос станциялари

Otvodlar

Otvod — nasos korpusining bir qismi, u umumiy holda nasos ishchi g‘ildiragining kanallaridan chiqadigan suyuqlik muhitini yig‘ishga, suyuqlikning kinetik energiyasini potensial energiyaga aylantirishga, suyuqlikni o‘zgartirishga, yoki ko‘p pog‘onali nasosda uni navbatdagi bosqichga keltirish, yo uni dam
quvuriga haydashga xizmat qiladi. Otvodlar halqali, spiralsimon va parrak(kurakli), shuningdek tarkibiy bo‘ladilar.
Halqali otvod kesimi maydoni doimiy bo‘lgan yoki biroz kattalashadigan halqali kanaldan tashkil topadi (28, a-rasm). Halqali otvodlar asosan tarkibida muallaq moddalari bo‘lgan suyuqlikni haydaydigan nasoslarda qo‘llanadilar.
Spiralli otvod kesimi tobora kattalashib boradigan va diffuzor bilan tugaydigan kanaldan iborat (2.8, b-rasm). Bunday otvodlar ko‘proq bir pog‘onali nasoslarda qo‘llanib, biroq ularning ko‘p pog‘onali nasoslarda qo‘llanishi ham istisno etilmaydi.
Spiralli otvodlarning asosiy kamchiliklari shundan iboratki, ularda hisobiy bo‘lmagan ish rejimlarida radial kuchlar yuzaga kelib, ular ana shunday nohisobiy rejimlarda nasos vali bukilishining kattalashishiga olib keladi. Masalan, uzatish kamayganida spiralli otvod diffuzor sifatida, uzatish ko‘payganida esa — konfuzor sifatida ishlaydi. Har ikki holda ham bu ishchi g‘ildiragining chiqish kesimi bo‘yicha tezliklar va bosimlar maydoni o‘qqa simmetrikligini yo‘qotishiga olib keladilar.
Radial kuchni kamaytirish maqsadida spiralli otvodlar to‘siqli qilib ishlanadi.
Bunday otvod juft (ikkitalik) spiralli otvod deb nomlanadi (2.9-rasm).
Kurakchali otvodni (yo‘naltiruvchi apparat ko‘rinishidagi otvod) nasos ishchi g‘ildiragining atrofida joylashgan va qo‘zg‘almas kurakchalar bilan hosil qilingan kanallar turkumidan iborat bo‘lgan qo‘zg‘almas aylana panjara sifatida ko‘rib chiqish mumkin. Kurakchali otvod ikki uchastkadan tashkil topgan: spiralli kanallari bo‘lgan boshlanish uchastkasi va konechnogo uchastka libo s diffuzorli kanallari (bir pog‘onali nasosda), yoki o‘tkaziuvchi kanallari (ko‘p pog‘onali nasosda) bo‘lgan .
Kurakchali otvodlar asosan ko‘p pog‘onali nasoslarda qo‘llanadilar (qar., masalan, 1.13, a-rasm).
Katta nasoslarda ba’zida kurakchali otvodning spiralli, yoki halqali otvod bilan kombinatsiyasidan biborat bo‘lgan tarkibli otvodlar ishlatiladi.
Otvod nasos FIKiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Gidravlik jihatdan uning kanallari qanchalik mukammal bo‘lsa, u dinamik damning shuncha ko‘proq qismini bosimga aylantiradi. Bu ma’noda spiralsimon otvodlar parrakli (kurakchali) otvodlar oldida ustunlikka ega bo‘lib, ularning kanallari kurakchali otvodlar kanallaridan yaxshi tarafga ajralib turadilar.

2.