Нашрга тайёрлаган

Кенг қўлланиладиган қўшимча моддалар

Бисфенол-А: Озиқ-овқат, парфюмерия, идиш-товоқ ва кир ювиш моддалари саноатида бузилишнинг олдини оладиган қўшимча модда сифатида аралаштирилади. Aстроген гормони каби таъсирга эга бўлган бисфенол-А қўшилган махсулотлар, танада астроген таркибининг орти- шига сабаб бўлади. Бу ҳолат трамбосит ишлаб чиқаришнинг камайи- шига ва қон ишлаб чиқаришнинг бузилишига, аёлларда ҳам эркакларда ҳам эндрометриоз пайдо бўлишига сабаб бўлади. (“Эндрометриозис” бўлимига қаранг.) Айни пайтда астроген ортиқчалиги хотин вужудида андроген гормонининг кўпайишига олиб келса, эркак вужудида андро- ген гормонининг озайишига олиб келади. Бу хотиннинг эркаклашувига, эркакнинг хотинлашишига сабаб бўлади.

Нитрат-селитралари

Қайта ишланган гўшт махсулотларига энг кўп аралаштириладиган қўшимча моддалардан. Бу икки модда маҳсулот(емак)ни бузилишдан сақловчи, унгa ранг берувчи ва унинг лаззатини орттируви сифатида қўлланилади.
Натрий селитраси (Е-250): Барча қайта ишланган гўшт маҳсулотлари (сосиска, колбаса, салaми, бостирма) қўшимча моддалар билан тайёрла- нади. Гўшт маҳсулотлари билан вужудга кирган Натрий селитраси сара- тон (рак) келтириб чиқарувчи нитросемин моддасини ишлаб чиқаради. Нитросеминлар тўқималарга зарар беради, мутация ва саратонга (рак- ка) сабаб бўлади (чамбар ичак саратони, жигар саратони, ошқозон ости бези раки, мия раки, лейкемия ва бошқалар).Натрий селитраси маҳсулотларини истеъмол қилиш бош айланиши, оғриши, нафас олиш- да қийналиш, қон ишлаб чиқаришнинг бузилишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.
Натрий сульфити (Е221): Озуқа моддаларида ва дориларда ранг ва қуруқликни сақловчи, бузилишни олдини олувчи, оқартирувчи сифати- да қўлланилади ва кўп қўлланиладиган сульфитловчи ҳисобланади.
Ферментли ичимликларда, аксарият ресторанларнинг салат барлари- да, пиво ва шароб каби спиртли ичимликларда мавжуд.
Кондитер маҳсулотлари, пишлоқлар, сақичлар, музқаймоқ, апелсин- ли ичимликлар, бутун тайёр ичимликлар, мева шарбатлари, қуритилган узум, ўрик, анжир, кекс ва бисквит каби пиширилган маҳсулотлар, чой- лар, таъм берувчи, тайёр денгиз махсулотлари, мураббо, желелар, консер- ва ва қуритилган кўкатлар, музлатилган картошкалар, тайёр шўрва, кол-
Ойдин Солиҳ «Ҳақиқий Тиббиёт» 23
баса, сосиска, қуритилган гўшт ва балиқ махсулотларида қўлланилади. Туркиядаги Памукқалъа университети тиббиёт факультети ўз изла-
нишларида натрий сульфитнинг истеъмоли ўрганиш қобилияти ва хоти-
ранинг бузилишига, мия функцияларининг бузилишига сабаб бўлиб, бу жиддий касалликларга олиб келиши аниқланган.
Сульфитлар кўкракда сиқилиш, қоринда чангаклар, қичишма, ич кети- ши, қон босимининг тушиши, мияда қизиш, ҳолсизлик пайдо бўлишига ва қон босимининг кўтарилишига сабаб бўлади.
Бундан ташқари, сульфитлар астма билан оғриганларда астма хуруж- ларини кучайтириши мумкин.
Натрий селитраси (Е-250) ва Натрий сульфит (Е221) айниқса, эмбри- он, чақалоқ ва болаларга катта зарар беради.