Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

«...demokratiya o„z-o„zidan 
vujudga kelmaydi. Demokratiyaga tinimsiz aqliy va jismoniy mehnat qilib, ter 
to„kib, hayotning achchiq-chuchugini obdon totib, qiyin, aytish mumkinki, hatto 
fojiali tajribalarni ham boshdan o„tkazib, og„ir sinov va kurashlarga mardona 
bardosh beribgina erishish mumkin»
, degan edi. Zero, ana shu juda murakkab 
jarayonga hamma va har bir kishi alohida tayyorgarlik ko„rishi, o„zini tayyorlab 
borishi, eng muhimi, o„zini o„zi ichki bir ma‟naviy qudrat bilan tarbiyalab borishi 
kerak. Demokratik o„zgarishlar va yangi demokratik jarayonlarni boshqarishni va 

---

152 
hayotga tatbiq qilishni hamda ularni himoyalash zarurligini avvalambor jamiyatning 
o„zi anglamog„i darkor. Ana shuning o„zi bizning jamiyat oldidagi, yangilanayotgan 
hayot oldidagi va kelajak oldidagi vazifalarimizni belgilaydi. 
Mustaqillik yillarida davlat hayotining yangi demokratik huquqiy asoslari yaratildi. 
Davlat tushunchasi, uning ma‟no, mohiyati tubdan o„zgardi. U islohotlarning bosh 
tashabbuskori hamda ularni muvofiqlashtiruvchi asosiy kuchga aylandi. 
Davlat bozor munosabatlariga vazminlik bilan, puxta o„ylangan holda, bosqichma-
bosqich o„tishni amalga oshirmoqda. 
Yana shuni ham ta‟kidlash lozimki, mustaqillik yillarida xalqimizning o„z xohish-
irodasini erkin ifoda etishini ta‟minlovchi saylov tizimi shakllandi va qonun bilan 
mustahkamlandi. Jumladan, dunyoda eng rivojlangan demokratik davlatlarda ham 
O„zbekistonda qabul qilingan «Saylovchilar huquqlarining kafolatlari to„g„risida»gi 
Qonunga o„xshash qonunlar yo„q. 
1994-yil oxiri, 1995-yil yanvarida O„zbekiston tarixida birinchi marta mamlakat 
Parlamenti – Oliy Majlisga, mahalliy vakillik organlariga ochiq, demokratik saylovlar 
o„tkazildi. 
Saylovlar xalqimizning siyosiy saviyasi faolligi yuksalib borayotganini namoyish 
etdi. Yana shuni ta‟kidlash lozimki, xalqning hayotiy tajribalariga, milliy va madaniy 
an‟analariga mos tushadigan haqiqiy demokratiya tamoyillari qaror topmoqda. 
Umuminsoniy qadriyatlarning ustuvorligi tobora mustahkamlanmoqda, yangi 
demokratik mezonlar hayotga tobora chuqurroq kirib bormoqda, inson haq-haquqlari 
va erki Konstitutsiya bilan kafolatlangan. Millati, dini, siyosiy e‟tiqodidan qat‟i nazar, 
har bir fuqaro teng huquqqa egadir. Respublikada yashovchi aholi O„zbekistonni 
o„zining umumiy xonadoni ekanini tobora teran anglamoqda. 
O„zbekiston hududida 130 dan ortiq millat va elat vakillari tinch va ahil 
yashayotgani quvonarli. Yoshlar Oliy o„quv yurtlarida, maktablarda 8 tilda ta‟lim 
olishmoqda, ko„plab tillarda gazetalar chop etilmoqda, teleko„rsatuvlar va radio 
eshittirishlar olib borilmoqda. 2007-yilga kelib respublikada yashovchi millat va 
elatlarning manfaatini ifoda etuvchi 180 ga yaqin milliy madaniy markazlar ishlab 
turibdi. 
Fuqarolarning diniy e‟tiqod erkinligi huquqiga amal qilinmoqda, respublikada 
yigirmaga yaqin diniy konfessiya faoliyat ko„rsatmoqda. 
Yuqoridagilar shubhasiz islohotlar jarayonida respublikada yangi demokratik 
siyosiy tizimning asoslari yaratilganini yaqqol ko„rsatib turibdi. 
Ma‟lumki, jamiyatni modernizatsiyalash va erkinlashtirishda nodavlat-notijorat 
tashkilotlarning roli katta. 2007-yil 4-yanvar kuni kuchga kirgan O„zbekiston 
Respublikasining «Nodavlat va notijorat tashkilotlari faoliyati kafolatlari 
to„g„risida»gi qonun katta tarixiy va ijtimoiy ahamiyatga ega bo„ldi. Ushbu qonun 
jahon jamoatchiligida ham qiziqish uyg„otdi. Jumladan,