Наргис Қосимова

Camarqandda
«Umar uylari»dan birini buzish boshlandi”(имлода), “
Дунёнинг 
аҳолиси
энг катта маош олувчи шаҳри маълум қилинди” (услубда), 
“Тожикистондаги қамоқхонада ғалаён
,
29 нафар маҳбус ҳалок бўлди” (тиниш 
белгиларида) хатоликлар мавжудлигини гувоҳи бўлдик. Бошқа сайтларда 
морфологик ва лексик хатоликлар нисбатан камроқ. Умуман олганда ҳар бир 
сайтлар матн мазмунига зиён етказмаган ҳолда янгилик ихчамлигига 
эришишса, ортиқча сўзлар билан “курашиш”ни ўрганса, тараққиётда силжиш 
кузатилади. Шундай бўлсада, бугун аудитория UzAнинг узун ва батафсил 
янгилик бериши билан, Kun.uz оригинал суриштирувлари билан, Daryoни эса 
теша тегмаган янгиликлари билан танийди. Ахборот супермагистралида ўз 
ўрнини ҳали буткул мустаҳкамлай олмаган Jahon агентлиги йўналишидаги 
ноодатийликни белгилаб олиб, шу бўйича ҳаракат қилса мақсадига эришиши 
осон бўлади.
Интернетда 
фаолият 
юритадиган 
журналист 
журналистика 
конвергенцияси жараёнида материалини ўқувчига етказишда ўз билими ва 
маҳорати билан биргаликда интернет журналистикаси учун хос бўлган матн, 
овоз, видеодан самарали фойдаланиши, услубда маълум бир чекловлардан 
қочиши мумкин. Интернет журналистикаси журналистлар учун кенг 
имконият эшигини очиб берди. Ундаги жанрлар интеграциялашуви ҳам ўз 
навбатида фойдаланувчига материални унга тушунарли бўлган тилда етказиб 
бериш имконини берди. Аммо шундай бўлсада ўзбек адабий тил меъёрларига 
риоя этиш ҳар қандай ҳолатда ҳам журналист учун биринчи ўринда туриши 
лозим. 
Ахборот манбалари билан ишлаш.
Ҳозирги кунда энг қадрли ва 
харидоргир товар – бу ахборотдир. Ахборотни олиб, қайта ишлаб, 
истеъмолчига етказиб бериш билан шуғулланувчи журналистдан ҳар 
қачонгидан ҳам кўра каттароқ масъулият, касбига фидойилик ва маҳорат 
талаб этилмоқда. Бу талаб бевосита ахборот, унинг манбалари ва уни 
ташувчиларга бағишланган IT-журналистикада янада яққолроқ намоён 
бўлади. Хўш, журналистика конвергенциялашуви жараёни жадал кетаётган 
бир пайтда интернет журналисти қайси ахборот манбаларига таяниб иш 
кўриши лозим? Улардан олинган маълумот қанчалик холис? Сир эмаски, 
бугунги кунда интернет орқали узатилатган маълумотларнинг 75 фоизи
122
ахборот манбаси аниқ кўрсатилмаган ҳолда фойдаланувчилар эътиборига 
ҳавола қилинаётганлиги сабабли улар ишончли эмасдир. Интернет 
журналисти узатаётган ахборот ишончли бўлиши учун у қайси тамойиллар 
асосида иш кўрмоғи лозим? Интернетда аксарият ҳолатда манба бу матндир 
121
Тўхлиева Н. “Таҳрир маҳорати” маърузалар матни. Тошкент. 2016. 10-бет.
122
Какие источники информации пользуются доверием среди россиян в 2013 году. [Электронный ресурс] // 
Центр гуманитарных технологий. — 2013.08.26. URL: http://gtmarket.ru/news/2013/08/26/6177

---

174 
ва унинг асосида интернет журналисти ўз хабарини тайёрлайди. Шунингдек 
бу мутахассис шарҳи, хаттоки твиттер – трансляция ҳам бўлиши мумкин. Энг 
асосийси унга ишониш мумкинми? Айтилаётган фактларни текшириб кўриш 
имконига эгамизми? Бунинг учун матн пастида келтирилган манба ёки 
ҳавола орқали асосий хабарга ўтиш лозим. Аммо ҳаволадан ўтиш орқали 
изланаётган объект топилмаса, демак мазкур матнга ишонишнинг кераги йўқ. 
Интернет журналисти учун иккинчи манба тури бу – бирор бир воқеа-ҳодиса 
қатнашчиси бўлган ёки ўзлари маълум бир хатти-ҳаракатни содир этган 
инсонлардир. Замонавий журналистика бу ҳолатда бир нечта ахборот 
манбаларига таяниб иш кўради. Манбаларнинг рўйхатининг биринчи 
қаторини қабул қилаётган қарорлари ва уларни ҳаётга тадбиқ этиш орқали 
мамлакат ҳаётига бевосита ва билвосита таъсир кўрсатувчи давлат органлари 
эгаллайди. Uz. доменида самарали фаолият юритаётган gov.uz, senat.uz 
сайтлари орқали олинаётган маълумотлар интернет журналисти учун 
ишонарли манба бўлиб хизмат қилади. 
Бунинг ёрқин мисоли сифатида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамасининг 2012 йил 30 декабрдаги “Интерактив давлат хизматлари 
кўрсатишни ҳисобга олган ҳолда интернет тармоғида Ўзбекистон 
Республикасининг Ҳукумат портали фаолиятини янада такомиллаштириш 
чора-тадбирлари тўғрисида”ги 378-сон қарори асосида ташкил этилган ҳамда 
мазкур Қарор билан қабул қилинган Низомга кўра фаолият юритаётган Ягона 
интерактив давлат хизматлари портали (Ягона портал)ни кўрсатиш мумкин. 
Унда фуқароларни тизимли равишда зарур ахборот билан таъминлаш, 
уларнинг мурожаатларига ўз вақтида жавоб бериш, фуқаро турли 
ташкилотларга қатнаш учун вақт сарфламасдан, ишга жойлашиш, 
тадбиркорлик фаолияти, солиқларни тўлаш масалаларини ҳал қилиши, 
давлат кўчмас мулк кадастридан маълумотлар, коммунал, ижтимоий ва 
бошқа масалаларга доир ахборот олиш имкониятига эга бўлади.
Интернет журналисти учун асосий манбалардан бири бўлиб