Naqshbandiya tariqatining ijtimoiy pedagogik mohiyati

Tadqiqotning  maqsadi:  Naqshbandiya  tariqatining  ijtimoiy-pedagogik 

mohiyatini ochib berish.  

Bitiruv malakaviy ishning vazifalari: 

-  mavzuning  mazmunini  ijtimoiy-falsafiy,  pedagogik-psixolik  tadqiqotlarda 

ishlanganligini o‘rganish; 

-  mumtoz merosimizning komil inson to‘g‘risidagi g‘oyalarini taxlil qilish; 

-  Naqshbandiya tariqatining ijtimoiy-pedagogik mohiyatini ochish; 

-  Naqshbandiya tariqatidan ta’lim-tarbiyada foydalanish bo’yicha tavsiyalar ishlab 

chiqish.  

Mavzuning 

o’rganilishi.  O‘zbekiston  Respublikasining  Prezidenti 

I.A.Karimov  2003  yil  28  noyabr  kuni  ulug‘  alloma  Abdulxoliq  G‘ijduvoniy 

tavalludining  900  yilligiga  bag‘ishlangan  anjumanda  so‘zlagan  nutqida  shunday 

degan  edi:  «Hozirgi  tahlikali  dunyoda,  turli  nizo  va  adovatlar  hali-beri  barham 

topmagan murakkab bir vaziyatda Naqshband bobomizning millati, tili va dinidan 

qat’i  nazar  inson  zotini  aziz  va  mukarram  bilish,  o‘zaro  mehr-oqibat,  shafqat  va 

muruvvat  muhitini  qaror  toptirish,  etim-esirlarning  boshini  silash,  muxtojlarga 

yordam  berish  kabi  ezgu  da’vatlari  tobora  dolzarb  ahamiyat  kasb  etmoqda». 

Darhaqiqat,  tasavvuf  ta’limotining  yirik  namoyandasi  mazkur  ta’limotni 

demokratlashtirgan  ulug‘  alloma  Bahouddin  Naqshband  musulmon  olamida 

o‘zining  barkamol  inson  haqidagi  g‘oyalari  bilan  mashhurdir.  Naqshbandiy 

tariqati ta’limotining g‘oyalari milliy istiqlol  mafkurasi  uchun  negiz,  poydevor 

                                                           

4

 Ўзбекистон  Республикаси  Президентининг  2014  йил  6  февралдаги  ПҚ-2124-сонли  “Ўзбекистон 

Республикасида  ёшларга  оид  давлат  сиёсатини  амалга  оширишга  қаратилган  қўшимча  чора-тадбирлар 

тўғрисида”ги Қарори  // Туркистон. 2014. 8 февраль. 

---

 

7 

bo‘lganligi uchun ularni tadqiq etish dolzarb masaladir. 

Sobiq 

Ittifoq 

davrida 

Bahouddin 

Naqshband 

merosi 

G‘arb 

mamlakatlaridagidek  chuqur  o‘rganilmagan  bo‘lsa  ham  V.A.Gordlevskiy, 

E.E.Bertels  kabi  sharqshunoslar  tomonidai  sharq  tasavvufi  doirasida 

naqshbandiya  tariqati  borasida  ayrim  ma’lumotlar  qayd  etib  o‘tilgan.  O‘zbek 

olimlaridan  I.M.Mo‘minov,  V.Y.Zoxidov.  I.O.Sultonov,  N.M.Mallaev, 

Sh.M.SHomuhammedov,  A.P.Qayumov,  M.M.Xayrullaev,  E.Rustamov  kabilar 

ham mazkur ta’limot xususida o‘z fikrlarini bildirganlar.  

Biroq bunday yondashuv "kommunistik mafkura" talablariga muvofiq 

alohida  risola  tarzida  namoyon  etilmay,  balki  Abdurahmon  Jomiy  va  Alisher 

Navoiy  kabi  mutafakkirlar  ijodi  yuzasidan  yaratilgan  asarlarda  qismangina 

bayon etilgan. Shunga qaramay, aynan mana shu asarlar Naqshbandiya ta’limoti 

mazmunidan  bizlarni  xabardor  etgan.  Bahouddin  Naqshband  merosini  ilmiy 

asosda maxsus o‘rganish va uni ta’lim sohasiga tadbiq etishga yo‘naltirilgan 

faoliyat  I.Sulton,  M.M.Xayrullaev,  K.Hoshimov,  A.Zunnunov,  I.Iskandarov, 

O.Mirzaev, 

S.Nishonova, 

M.Inomova, 

J.Hasanboev, 

H.Homidiy, 

A.Munavvarov va boshqalar tomonidan amalga oshirilgan.