Kriokondensatlash usuli
Kriokimyoviy kondensatsiya-bu inert matritsada past haroratlarda metall atomlari va metall birikmalarining kondensatsiyasi jarayonida nanozarralarni ishlab chiqarishning intensiv rivojlanayotgan usuli. Radiochastotali impulslar bilan metallarning tez qizishi metallning bug'lanishiga olib keladi va metallning bug' bosimi yetarlicha yuqori bo'ladi. Reaktor kriogen suyuqlik (suyuq azot yoki argon) bilan kameraga ulangan. To'yingan metall bug'ining tez sovishi tufayli nanozarrachalar hosil bo'ladi. Kondensatlanish zonasida nanozarrachalarning yadrosi, o'sishi va birlashishi sodir bo'ladi, bu katta harorat gradyenti bilan ta'minlanadi (odatda metall yuzasida 2200K dan kriogen muhitda 77K gacha).
Metall bug'larning tez sovutish darajasi yuqori yadrolash tezligiga va mayda zarrachalarning paydo bo'lishiga olib keladi. Ushbu usul zarracha kattaligi o'nlab nanometr bo'lgan, masalan Cu-25nm, Al-70nm bo'lgan ko'plab metallarning nanokukunlarini olish uchun ishlatilgan.
Makroskopik zarralarning eritmalaridagi ultratovushli dispergatsiya
Nanozarrachalarni olish uchun mexanik dispersiya juda yuqori energiya intensivligi tufayli yetarlicha keng tarqalmagan. Nanozarrachalarni kolloid eritmalar holatiga o'tkaziladigan moddalarga ultratovush ta’sir qildirish yo'li bilan olish mumkin. Ushbu usul, ayniqsa qatlamli tuzilishga ega materiallar uchun samarali bo'ladi. Bundan tashqari, qatlamli tuzilishga ega moddalar qattiq fazalari suyuqlik fazasida o'z-o'zidan tarqalishi mumkin. Qatlamli moddalar, masalan, MoS2, alohida Mo-S-Mo qatlamlari o'zaro Van der Val’s ta'siri bilan ajralib turadi. Shuning uchun moddaning qatlamlari orasiga kirib boradigan erituvchi molekulalari qatlamlararo masofani oshiradi, qatlamlar orasidagi o'zaro ta'sir susayadi va issiqlik tebranishlari ta'sirida makrofaza yuzasidan nanozarralarni ajratish mumkin bo'ladi. Shu usulda MoS2, WS2, PbI2 va α-Fe2O3 nanozarralari olindi. Qatlamli tuzilishi PbI2 nanokristallari diskka o'xshash shaklga ega bo'lib, "sehrli" o’ziga xos diskret o'lchamlidir. Minimal kattalikdagi barqaror PbI2 nanozarrasi bu makroskopik kristalning olti burchakli simmetriyasini saqlaydigan eng kichik kristalit deb taxmin qilinadi. Ushbu kristalit ikki qatlamli yod, har biri ettita atom va ikkita qatlam qo'rg'oshindan iborat bo’ib, MoS2 nanokristallarining shaklga o'xshashdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |