Namunalar va ko‟rsatmalar mavzu: Asosiy makroiqtisodiy kо‘rsatkichlar va ularni hisoblash

Quyidagilarni hisoblang:
a) yalpi va sof investitsiyalar hajmi;
b) eksport 450 pul birligiga tengbо„lsa import hajmini;
v) amortizatsiya 200 pul birligiga teng bо„lsa SIMni.
Yechish:
a) Xarajatlarga kо„ra YAIMni hisoblash formulasidan foydalanib yalpi investitsiyalarni 
topamiz:
I = YAIM - S - G - X
n
= 6000 - 4200 - 900 - 120 = 780 pul birligi.
Sof investitsiyalar = Yalpi investitsiyalar – amortizatsiya = 780 pul birl. – 200 pul birl. = 
580 pul birligi.
b) X
n
=X(eksport) –M (import) . Bundan: Import-= eksport – sof eksport = 450 – 120 = 
330 pul birligi.
v) SIM = YAIM – amortizatsiya = 6000 – 200 = 5800 pul birligi.

3-masala
Quyidagi ma‟lumotlarga asosan yalpi ichki mahsulot va takroriy hisob qiymatini 
aniqlang:
Iqtisodiy jarayon bosqichlari
 
Q
iymat (pul birl.)
«1-firma» xomashyo topadi
200
«2-firma» xomashyoni qayta ishlashga yetkazadi
250
«3-firma» xomashyoni konstruksiyali matoga 
qayta 
ishlaydi
400
«4-firma» matoni yakuniy mahsulot 
tayyorlovchiga yetkazib beradi
500
«5-firma» yakuniy mahsulotni ishlab chiqaradi
800
«6-firma» yakuniy mahsulotni ulgurji sotuvchiga yetkazib 
beradi
900
«7-firma» mahsulotning chakana savdosini amalga 
oshiradi
1000
Umumiy savdo qiymati
4050
Yechish:
YAIM jadval ma‟lumotlari asosida ishlab chiqarish usuli yordamida yakuniy 
mahsulotni har bir ishlab chiqarish bosqichida qо„shilgan qiymatning yig„indisi orqali 
topish mumkin.Bunda oraliq mahsulotlar qiymati hisobga olinmaydi.
YAIM = 200 + (250 –200) + (400 – 250) + (500 – 400) + (800 – 500) +(900 – 800) 
+ + (1000 – 900) = 1000 pul birligi.
Shunday qilib, qо„shilgan qiymat hajmi yakuniy mahsulot qiymatiga teng, bu 
mahsulotning chakana bahosida aks etadi. Takroriy hisob qiymati umumiy savdo 
qiymati va qо„shilgan qiymat orasidagi farq sifatida aniqlanadi, 4 050 – 1 000 = 3 
050 pul birligi.

---

4