Намуна (Образец)

 
10.4. Dividend siyosatining xorijiy tajribalari
Айрим хорижий мамлакатларда амалдаги солиқ сиёсатидан келиб 
чиққан ҳолда дивиденд сиёсатини танлашга турлича ёндашилади. Масалан, 
Буюк Британия, Австралия, Канада ва қатор бошқа мамлакатларда солиқ 
ставкаси бир хил, Германия ва Японияда қайта молиялаштирилган фойда 
тўланган дивидендларга қаралганда юқорироқ ставка бўйича солиққа 
тортилади, Францияда эса – аксинча. Дунёда дивиденд сиёсатини 
шакллантиришнинг қуйидаги жаҳон назариялари мавжуд:
1.
“Дивидендларнинг 
мустақиллиги 
- 
иррелевантлиги 
назарияси”
нинг муаллифлари — Ф. Модильяни ва М.Миллер 1961 йилда 
чоп этилган илмий ишида, танланган дивиденд сиёсати жорий даврда ва 
истиқболда корхонанинг бозор қийматига (акциялар нархига) ҳам, 
мулкдорларнинг фаровонлигига ҳам ҳеч қандай таъсир ўтказмайди, чунки бу 
кўрсаткичлар тақсимланадиган эмас, балки шаклланадиган фойда суммасига 
боғлиқ, деб таъкидлайдилар. Ушбу назарияга мувофиқ дивиденд сиёсати 
фойдани бошқариш механизмида пассив рол ўйнайди. Жумладан, 
Модильяни ва Миллер қуйидагича мулоҳаза юритадилар: Агар компания 
фойда олган бўлиб, уни компания бўйича ўртача даромадлилик каби 
даромадлиликни кафолатлайдиган IP лойиҳага инвестициялаш имкониятига 
эга бўлса, у қуйидаги вариантлардан бирини танлаши мумкин: 
а) фойдани тўлиқ ҳажмда қайта инвестициялаш; 
б) бутун фойдани дивиденд тўлашга сарфлаб, лойиҳани қўшимча 
акциялар эмиссияси ҳисобига молиялаштириш; 

---

122 
в) фойданинг бир қисмини дивидендлар кўринишида тўлаб, бу 
маблағларни икки манба: тақсимланмаган фойда ва акциялар эмиссиясидан 
даромад хисобига молиялаштириш. 
Муайян қўшимча шартлар мавжуд бўлганда дивидендларни тўлашнинг 
мазкур учта вариантларидан бирортасини танлаш умумий даромадлиликни 
эмас, балки унинг тузилмасини ўзгартиради.