Намуна (Образец)

 
2. “Zamonaviy portfel nazariyasi” konsepsiyasini 
1952–yilda
Garri 
Markovits ishlab chiqdi. Uning asosini tavakkalchilik darajasi va samaradorlikning 
nisbati tashkil etadi. Bu konsepsiyada investitsiya portfelini shakllantirishda 
tavakkalchilik vositalari asosida mulkdorlarning boyligini maksimallashtirishga 
yo‘naltirilgan. Kelgusida konsepsiyaning nazariyasini takomillashtirish orqali 
iqtisochi olimlar Djeyms Tobin i Uilyam Sharp Nobel mukofotining laureatlari 
bo‘ldilar.
3. “Kapital qiymati” konsepsiyasi
1938–yilda Amerikalik iqtisodchi Djon 
Uilyamsom ishlab chiqqan. Mazkur konsepsiya tizimli ko‘rinishda 1958 yilda 
mashhur amerikali tadqiqotchilar, Nobel mukofoti laureatlari Franko Modilyan va 
Merton Miller tomonidan ishlab chiqilgan. Ular “Kapital qiymati, korporativ 
moliyalar va investitsiyalar nazariyasi” nomli ishida konsepsiyani talqin etganlar. 
Ushbu konsepsiyaning mohiyati shundan iboratki, korxona xarajatlari kapitalni jalb 
etish va xizmat ko‘rsatish bo‘yicha alohida manbalar kesimida ko‘rsatiladi. 
SHunga bog‘langan holda alternativ moliyalashtirish manbalarini tanlashda jalb 
etilayotgan kapitalning qiymati miqdoriy baholanadi. Mulkdorlarning boyligini 
maksimallashtirishni 
ta’minlashdagi 
sharoitlarda 
kapital 
qiymati 
minimallashtiriladi.
4. “Kapital strukturasi” konsepsiyasi 
ham Modilyan va Miller tomonidan 
ilgari surilgan. Kompaniyaning xususiy va qarzdor kapitalining korxona bozor 
qiymatiga nisbatining ta’sir mexanizmlari ko‘rsatib o‘tilgan. Moliyaviy 
leveridjning samarasini baholash modelida ushbu konsepsiya asos etib olingan va 
bu modeldan moliyaviy boshqaruvlarda keng foydalaniladi. 

---

123 
5. “Pulning vaqt bo‘yicha qiymati” konsepsiyasi
ning asosiy nazariyasi 
1930–yilda Irvin Fisher tomonidan “Protsent nazariyasi: investitsiya echimlari 
jarayonida real daromadni hisoblash” ishida ifodalaydi.
 
1958–yilda Djon 
Xirshleyfer konsepsiyaning to‘liq mexanizmini «Optimal investitsiya qarorlar 
nazariyasi” nomli ishida bayon etgan. Mazkur konsepsiyaning xususiyati – pulning 
qiymatini investitsiyalashdagi alternativ imkoniyatlarga bog‘lagan holda joriydagi 
qiymatini kelgusidagi qiymatiga nisbatan yuqoriligidan iboratdir. Konsepsiyani 
hisobga olgan holda pul oqimini diskontlashning turli modellari ishlab chiqilgan.