Namoz kitobi

Hayvon va vositaning ustida namoz o‘qish
Shahar (qishloq va ovul) tashqarisiga chiqqach, kishi hayvon ustida bo‘lsa, u ketayotgan tomonga qarab imo bilan nafl namoz o‘qishi joizdir. Hayvon ustida boshlagan namozini yerga tushib tamom qilishi mumkin. Faqat yerda boshlagan nafl namozni markab ustiga chiqib tugata olmaydi.
Izoh: Chunki yerda nafl namoz o‘qib boshlagan kishining iftitoh takbiri namozning sahih bo‘lishi uchun zarur barcha shartlarni bajarishga so‘z berishdir. Shunday mas’uliyat bilan boshlangan bir namozni markab ustida davom ettirib tamomlasa, kishi avvalo, bajarishni bo‘yniga olgan qiblaga qarash, joy o‘zgartirmay namozni bitirish, toza joyda namoz o‘qish, odatiy tarzda ruku va sajda qilish kabi shartlarni tark etgan hasoblanadi. Ammo markab ustida boshlangan namozning iftitoh takbiri bunday shartlarning bajarilishini talab qilmaydi. Shuning uchun kishi namozini yerga tushib davom ettirsa, bergan va’dasidan ko‘ra ko‘nroq shartlarni bajargan bo‘ladi.
Abu Hanifadan, rahmatullohi alayh, rivoyat qilinishicha, markab ustida imo-ishora bilan namoz o‘qish joiz bo‘lsa ham, bomdod namozining sunnatini yerda o‘qish zarur. Zero, bu namoz sunnati muakkadalarning eng quvvatlisidir.
Suyangan holda namoz o‘qish charchagan (yoki toliqqan) paytda nafl namozini biror narsaga suyanib o‘qish karohatsiz joizdir. Faqat hech qanday uzrsiz suyanib olish odobga zid bo‘lganidan makruhdir. Hayvon ustida mavjud najosat, xoh egar ustida, xoh mingilarida bo‘lsin, namozning durustligiga to‘siq bo‘lmaydi. Yurib ketayotgan yoki suzayottan kishining o‘sh holatda nafl namoz o‘qishi, ulamolarning ittifoqi bilan sahih emas, chunki bular namozga zid harakatlardir.
Hayvon ustida o‘qiladigan farz va vojib namozlar
Farz namozlarini, vitr va nazr namozlarni, japoz namozini hayvon ustida o‘qish, shuningdek, yerda o‘qilg (sajda) oyatining sajdasini hayvon ustida qilish durust emas. Faqat mazkur namozlarni, kishi o‘ziga, minadigan hayvoniga yoki kiyimlariga o‘g‘ri yoki yirtqich hayvon hujum qilishidan qo‘rqsa, shuningdeq, yer juda loy bo‘lishi, mi nayotgan hayvonning sho‘x bo‘lishi yoki qariligi tufayli yerg tushsa, takror minishiga yordam beruvchi yo‘qligi kabi uzr sabablar bo‘lsa, hayvon ustida o‘qish joizdir.