Nammqi qurulish fakulteti

NamMQI Qurulish fakulteti

27-QHALTE-17 guruh talabasi

Turg`unov Hasanboyning

Soliq va soliqqa tortish

Fanidan yozgan

MUSTAQIL ISHI

Bajardi: Turg`unov H.

Qabul qildi: Jo`rayev E.

Variant: 25

JISMONI SHAXSLAR MOL - MULKIGA SOLINADIGAN

SOLIQNING O`ZIGA XOS XUSUSIYATLARI

REJA

1 Jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig`ining iqtisodiy mohiyati
2 Jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig`ini to`lovchilari, obyekti

va soliq stavkalari
3 Jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig`idan imtiyozlar
4 Jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig`ini hisoblash va to`lash

muddatlari

1 Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq - bu bevosita soliq bo`ladi, u o`zining ushbu sifati bilan moddiy boyliklarni olish va jamg`arish jarayonida undiriladi. Bu real soliqdir, («real» atamasi (inglizcha real - mulk) ayni ushbu soliq birinchi galda fuqaro egalik qilinadigan mol - mulk solinishi bilan bog`liq). Bu muntazam soliq hisoblanadi, ya'ni u yarim yilda bir marta muntazam ravishda undiriladi. Nihoyat bu hududiy soliq bo`ladi, u O`zbekiston Respublikasi hududida bo`lgan va unda ro`yxatga olingan ko`chmas mulk va transport vositalari (2002-yil 1-yanvardan transport vositalari dvigatel quwatidan olinadigan soliq bekor qilingan) uchun to`lanadi. Mol-mulk solig`i mutanosib (proporsional) va shedulardir.

Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni huquqiy tartibga solishning asosiy manbalariga O`zbekiston Respublikasi Soliq ko-deksi. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 29-dekabrdagi 478-sonli «Jismoniy shaxslarga mulk huquqida tegishli bo`lgan bino va inshootlarni baholash va qayta baholash to`g`risidagi nizomni tasdiqlash to'grisida»gi qarori (O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mah-kamasining 1994-yil 9-dekabrdagi 591-sonli «Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq stavkalarini tasdiqlash to'g`risida»gi qaroriga muvofiq ishlab chiqilgan), O`zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Davlat soliq qo`mitasi tomonidan «Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni hisoblab chiqish va budjetga to`lash tartibi to'g`risida» yo`riqnoma ishlab chiqildi. Ilgari ushbu soliqnining undirib olinishi 1993-yil 28-dekabrda qabul qilingan «Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga soli-nadigan soliqlar to'g`risida»gi O`zbekiston Respublikasi qonuni bilan tartibga solinar edi.

Respublika fuqarosi, boshqa davlat fuqarosi yoki fuqaroligi bo`lmagan shaxs, O`zbekiston rezidenti yoki norezidenti bo`lishidan qafiy nazar soliq solinadigan mol-mulkka ega bo`lgan jismoniy shaxslar mol-mulk solig`i to`lovchilari hisoblanadi.

O`zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining 90-moddasiga muvofiq soliqqa tortiladigan obyektga: 1) uy-joylar, 2) kvartiralar, 3) bogdorchilik va o`zumchilik shirkatlari a'zolarining chorbog` va bog` uylari 4) garajlar va boshqa imoratlar, bino va inshootlar kiradi hamda yuqoridagi mol-mulkka ega bo`lgan jismoniy shaxslar mol-mulk solig`i toiovchilardir.

Umuman olganda, «soliq solish obyekti» va «soliq solish predmeti» solinadigan soliqqa nisbatan yanada yaqqol namoyon bo`ladi, u soliqning subyektini aniqlaydi va u bilan ma'lum huquqiy aloqada, jumladan, mulk huquqiy munosabatlarda bo`ladi.