Namangan muxandislik texnologiya instituti

Mahsulot sotish bo’yicha biznes rejaning umumiy hajmda bajarilishi va
dinamikasini tahlili

Ko’rsatkichlar	O’tgan yil	Hisobot yili		Hisobot yilining haqiqiysi
		Biznes reja bo’yicha	Haqi-qatda	O’tgan yilga nisbatan	Biznes rejaga nisbatan
1	2	3	4	5	6
Sotilgan mahsulot hajmi, ming so’m	3408716,8	3436816,4	3439718,1

8-masala. Berilgan ma`lumotlar asosida sanoat korxonasining mahsulot sotish hajmiga ta`sir etuvchi omillarni tahlil eting va xulosa yozing.
Sotish hajmiga ta’sir ýtuvchi omillar tahlili
(ming so’mda)

№.	Ko’rsatkichlar	Shartli belgi	Hisobot yili		Farqi (+,-)	Mahsulotsotish hajmiga ta’siri (+,-)
			Biznes reja bo’yicha	Haqi-qatda
1	2	3	4	5	6	7
1.	Tayyor mahsulotning yil boshiga qoldig’i	Yb	41418,3	38416,7
2.	Ishlab chiqarilgan tayyor mahsulot	T	3418716,3	3416816,3
	jami (1 satr+2 satr)	X
3.	Sotilgan mahsulot	St	3436816,4	3439718,1
4.	Tayyor mahsulotning yil oxiriga qoldig’i	Yo
	Jami (3 satr+4 satr)	x

Omillar ta’sirining natijalarini quyidagi jadvalda umumlashtiring

Ko’rsatkichlar	Summa, ming so’m	Biznes rejaga nisbatan % hisobida
1	2	3
1. Tayyor mahsulotning yil boshiga qoldig’ini ortishi
2. Tovar mahsuloti rejasini ortig’i bilan bajarilishi
3. Tayyor mahsulotning yil oxiriga qoldig’ini ortishi
Jami

9-masala. Korxona ma`lumotlari asosida sanoat korxonasining shartnoma bo’yicha majburiyatlarining bajarilishini tahlil eting va xulosa yozing.


Shartnoma bo’yicha mahsulot yetkazib berish majburiyatlarining bajarilishini tahlili

t/r	Ko’rsatkichlar	Biznes reja bo’yicha	Haqiqatda
1	2	3	4
1.	Sotilgan mahsulot, ming so’m	3436816,4	3439718,1
2.	Shartnoma bo’yicha etkazib berilmagan mahsulot hajmi, ming so’m	x	18719,8
3.	Shartnomaviy majburiyatni hisobga olgan holda mahsulot sotish hajmi, ming so’m
4.	Shartnomaviy majburiyatni hisobga olgan holda mahsulot sotish rejasining bajarilishi, %	x

10-masala. Berilgan ma`lumotlar asosida sanoat korxonasining mahsulotlari sifatini tahlil eting va xulosa yozing. Mahsulot sifatini o’rganishda o’rtacha navlilik va o’rtacha sotish bahosi koeffitsientlarini aniqlang va tahlil eting.


«A» mahsulot sifatining tahlili

Ko’rsat-kichlar	Mahsulot birligini bahosi, so’m	Ishlab chiqarilgan mahsulot (dona)		Biznes rejani bajarilishi, %	Jami mahsulotdagi ulushi (%)		Ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati (ming so’m)
		Biznes reja bo’yicha	Haqi-qatda		Biznes reja bo’yicha	Haqi-qatda	Biznes reja bo’yicha	Haqi-qatda
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Oliy navli mahsulot	31000	32200	32816
Birinchi navlimahsulot	23588,5	17400	18398
Jami	x

Quyidagi testlarni eching

1. 
   Qaysi javobda ishlab chiqarish maromini ifodalovchi ko’rsatkich to’g’ri ko’rsatilgan?
   

1. 
   Maromiylik koeffitsienti, variatsiya koeffitsienti, oylik mahsulotning jami yillik mahsulotda tutgan ulushi;
   
2. 
   Brakdan yo’qotish, mahsulot sotish hajmini o’sishi, variatsiya koeffitsienti;
   
3. 
   Maromiylik koeffitsienti, variatsiya koeffitsienti, mahsulot ishlab chiqarish hajmini o’sish sur`ati;
   
4. 
   Har oyda ishlab chiqarilgan mahsulotni jami yillik mahsulotdagi ulushi, variatsiya koeffitsienti, mahsulot hajmini o’sish sur`ati.
   

2. 
   Ishlab chiqarish maromiyligini buzilishi qanday salbiy oqibatlarga olib keladi.
   

1. 
   Mahsulot sifati ‘asayadi, tannarxi ortadi, shartnoma majburiyatlari bajarilmaydi;
   
2. 
   Brak hosil bo’ladi, ishlab chiqarish resurslaridan to’liq foydalanilmaydi, jarimalar to’lanadi;
   
3. 
   Ishlab chiqarish hajmi ‘asayadi, ishlab chiqarish uskunalari muddatidan oldin safdan chiqadi, unumdorlik ‘asayadi;
   
4. 
   Barcha javoblar to’g’ri.
   

3. 
   O’rtacha assortiment rejasining bajarilishi qanday aniqlanadi?
   

1. 
   %
   
2. 
   %
   
3. 
   %
   
4. 
   100 %
   

4. 
   Yuqori sifatga erishish uchun tovar qanday xususiyatlarga ega bo’lishi kerak?
   

1. 
   Texnik ‘arametrlar;
   
2. 
   Estetik ‘arametrlar;
   
3. 
   Ergonomik ‘arametrlar;
   
4. 
   Barcha javoblar to’g’ri.
   

5. 
   Qaysi javobda mahsulot sifatini ifodalovchi ko’rsatkich to’g’ri ko’rsatib o’tilgan?
   

1. 
   Sifatsiz mahsulot uchun to’langan jarimalar;
   
2. 
   Texnologiya shartlariga mos kelishi;
   
3. 
   Oliy nav mahsulot hajmi;
   
4. 
   Tovarning kafolat muddati.
   

6. 
   Maxsulot hajmining o’zgarishiga ta`sir etuvchi mehnat omillarini belgilang:
   

1. 
   Ishchilar soni va ishlangan kishi kunlari sonining uzgarishi;
   
2. 
   Ishchilar soni va ishlangan kishi kuni va kishi soatlarining uzgarishi;
   
3. 
   Ishchilar soni, bajarilgan kishi kuni, kishi ish kunining davomiyligi va ishchilarning bir soatdagi unumdorligining uzgarishi;
   
4. 
   Ishchilar soni va mexnat unumdorligi.
   

7. 
   Assortiment rejasining bajarilishini aniklang:
   

(mln. sum)

Maxsulot turlari	Reja	Hakikatda	Assortiment rejasini bajarish xisobiga
A	189	179	?
B	91	93	?
V	82	80	?
G	62	65	?
Jami	424	417	?

a) 98,1; b) 98,3; c) 98,7; d) 97,2.

8. 
   Tovar maxsulotining yillik mutloq o’sishini aniqlang:
   

Ko’rsatkichlar	Bazis yil	Yillar
		2002	2003	2004
1. Tovar mahsuloti, ming so’m	92647	93235	94410	93423

Tovar maxsulotining yillik mutloqo’sishi, ming so’m:

a) +588; +1763; +776.
b) +588; +1175; -987.
c) +588; +1175; +987.
d) –588; +1763; -776.

9. 
   Maromiylik koeffitsientini aniqlang.
   

Kvartal	Ishlab chiqarish hajmi			Tutgan ulushi, %			Rejani bajarilishi, %
	Reja	Xaqiqatda	Reja		Xaqiqatda
I- kvartal	20000	24244	25,0		29	121,2
II- kvartal	20000	18392	25,0		22	92,0
III- kvartal	20000	17556	25,0		21	87,8
IV-kvartal	20000	23408	25,0		28	117,0
Jami:	80000	83600	100		100	104,5

A) 83600/80000*100=104,5%

V) 29+22+21+28=100
S) (121,2+92,0+87,8+117,0)/4=104,5%
D) 25+22+21+25= 93%=0,93

10.